Το πράσινο στις πόλεις είναι μια αξιόπιστη απάντηση στο λεγόμενο φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησίδας», τόσο στην Ελλάδα όσο και στις αμέτρητες πόλεις που ήδη υποφέρουν από αυτό και θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο με τη μελλοντική αύξηση της θερμοκρασίας, επιμένουν οι ειδικοί. Αλλά η απάντηση πρέπει να είναι μαζική, και η Αθήνα αποτελεί ένα θεαματικό αντιπαράδειγμα, αναφέρει ρεπορτάζ του RTBF.
Αρκούν πέντε χιλιάδες θάμνοι και δέντρα το χρόνο;
Στα υψώματα της Κυψέλης, μιας από τις πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Αθήνας, οι κάτοικοι περπατούν σε ένα μικρό πάρκο που δημιουργήθηκε πρόσφατα για να προσφέρει λίγο καθαρό αέρα όταν η ελληνική πρωτεύουσα ασφυκτιά. Μια πρωτοβουλία που έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό, σύμφωνα με τους κατοίκους και τους ειδικούς. Τα μικρά δέντρα στο πάρκο θα χρειαστούν περίπου μια δεκαετία για να μεγαλώσουν.
Ο νέος αυτός χώρος πρασίνου είναι το πρώτο “μικρο-δάσος” στην Αθήνα που δημιουργήθηκε από τον δήμαρχό της, Χάρη Δούκα, ο οποίος θέλει να φυτεύει 5.000 θάμνους και δέντρα ετησίως.
Η τελευταία προσπάθεια ανάπλασης της Αθήνας έγινε πριν από 20 και πλέον χρόνια, πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Τότε, όμως, δόθηκε προτεραιότητα στην κατασκευή σταδίων και υποδομών μεταφορών εις βάρος των χώρων πρασίνου.
“Δεν εστιάσαμε στη μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων ή στον εκσυγχρονισμό των κτιρίων”, επιμένει η Κατερίνα Χριστοφοράκη, αρχιτέκτονας και πολεοδόμος στο Πολυτεχνείο Αθηνών. Τα περισσότερα κτίρια και οι δρόμοι της Αθήνας κατασκευάστηκαν με υλικά που είναι άνω των 40 ετών και απορροφούν θερμότητα το καλοκαίρι. Και το χειμώνα, η μόνωση είναι κακή”, εξηγεί η ίδια.
Ολυμπιακοί Αγώνες 2004: μια χαμένη ευκαιρία
Ο αντιδήμαρχος αρμόδιος για το κλίμα, Νίκος Χρυσόγελος, πρώην ευρωβουλευτής των Πρασίνων, συμφωνεί ότι η Αθήνα “έχασε μια ευκαιρία” να αναπτύξει μια αντιθερμική διάταξη κατά τη διάρκεια των εργασιών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους, η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας αναπτύχθηκε με τυχαίο τρόπο, ενώ έχασε το 60% των γύρω δασών λόγω των επανειλημμένων πυρκαγιών τα τελευταία καλοκαίρια, μας υπενθυμίζει. Επιπλέον, η κατασκευή πολυώροφων κτιρίων στα παραθαλάσσια προάστια εμποδίζει τον αέρα της θάλασσας να δροσίσει την πόλη.
Το κέντρο της Αθήνας είναι η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στην Ευρώπη μετά το Παρίσι, σύμφωνα με τη Eurostat. Η πρωτεύουσα διαθέτει μόλις 0,96 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, πολύ μακριά από τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τουλάχιστον 9 τ.μ. ανά κάτοικο.
Το 2021, η Αθήνα κατέγραψε τον χειρότερο καύσωνα των τελευταίων 30 ετών, με θερμοκρασίες 45°C. Τα δύο τελευταία καλοκαίρια, έχει υποστεί παρατεταμένους καύσωνες. Η Ελλάδα υπέστη την υψηλότερη θνησιμότητα λόγω καύσωνα στην Ευρώπη το 2023, σύμφωνα με μελέτη στο Nature Medicine.
Η μπάλα είναι στο γήπεδο των πολιτικών
Η πόλη χρειάζεται μια πιο δραστική λύση από τα “πάρκα τσέπης”, λέει ο Αχιλλέας Πλιθαράς, πρώην επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του WWF.
Αυτό θα μπορούσε να φτάσει μέχρι την κατεδάφιση “ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων (κατοικιών) για τη δημιουργία πράσινων διαδρόμων”.
Αλλά αυτό απαιτεί πολιτική βούληση και σκληρές επιλογές, καθώς και “τη συνεργασία που μας λείπει”, προσθέτει.
Ο δήμαρχος της Αθήνας από τον Ιανουάριο του 2024, Χάρης Δούκας, έχει δεσμευτεί να φυτέψει 25.000 δέντρα μέχρι το 2028, σε μια προσπάθεια να μειώσει τις θερμοκρασίες του καλοκαιριού κατά τρεις έως πέντε βαθμούς.
Οι νέοι αισθητήρες θα παρέχουν σε πραγματικό χρόνο δεδομένα θερμοκρασίας ανά γειτονιά για τις πιο ζεστές ημέρες, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης, αν χρειαστεί.
Πηγή: RTBF