Ερευνητές της υπηρεσίας προστασίας προσωπικών δεδομένων της Βρετανίας (ICO) μπήκαν απόψε το βράδυ στα γραφεία της εταιρείας Cambridge Analytica που έχει βρεθεί στο επίκεντρο ενός σκανδάλου και κατηγορείται ότι υπέκλεψε στοιχεία εκατομμυρίων χρηστών του Facebook για να τα χρησιμοποιήσει στην προκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.
Περίπου 20 στελέχη της υπηρεσίας, με μαύρα τζάκετ που έγραφαν επάνω “ICO Enforcement”, έφτασαν στα γραφεία της εταιρείας στο κεντρικό Λονδίνο λίγη ώρα αφότου δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου εξέδωσε το ένταλμα που ζητούσε η υπηρεσία.
Στο μεταξύ, μια πρώην σύμβουλος της εταιρείας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Guardian, υποστήριξε ότι η Cambridge Analytica παραπλανούσε το βρετανικό κοινό για τη δουλειά που έκανε στην εκστρατεία υπέρ του Brexit πριν και μετά το δημοψήφισμα για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η Μπρίτανι Κάιζερ είπε ότι η εταιρεία έκανε ανάλυση δεδομένων για λογαριασμό της εκστρατείας υπέρ του Brexit “Leave.EU” αν και δημοσίως το διέψευδε. Η ίδια, που ήταν εκπρόσωπος της Cambridge Analytica εκείνο το διάστημα, είχε πάρει οδηγίες να αρνείται ότι η εταιρεία ασχολιόταν με το ζήτημα του Brexit. “Ήμουν σίγουρη ότι γινόταν πραγματική δουλειά. Όχι, δεν οργανώναμε όλη την εκστρατεία και ίσως η δουλειά μας να μην χρησιμοποιήθηκε, αλλά όταν μιλούσα στον Τύπο, στην πραγματικότητα κάναμε συγκέντρωση και ανάλυση δεδομένων” για την Leave.EU, είπε.
Τον περασμένο μήνα, ο πρόσφατα απολυμένος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αλεξάντερ Νιξ αρνήθηκε, σε κατάθεσή του σε κοινοβουλευτική επιτροπή, ότι η εταιρεία εργαζόταν για την Leave.EU, λέγοντας ότι απλώς είχαν συναντηθεί με στελέχη για να συζητήσουν μια πιθανή συνεργασία, αλλά δεν κατέληξαν σε συμφωνία.
Ο Άρον Μπανκς, εκ των σημαντικότερων δωρητών της Leave.EU, στο “ημερολόγιο” “Τα κακά παιδιά του Brexit” που κυκλοφόρησε μετά το δημοψήφισμα, υποστήριζε ότι η εκστρατεία προσέλαβε την Cambridge Analytica στις 22 Οκτωβρίου 2015 για να χρησιμοποιήσει “δεδομένα και προηγμένα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά για να επηρεάσει τον κόσμο”.
Λίγο νωρίτερα, η Επιτροπή Εμπορίου και Ενέργειας της Βουλής των Αντιπροσώπων κάλεσαν επισήμως τον επικεφαλής του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, να εξηγήσει ενώπιόν της πώς κατέληξαν τα στοιχεία 50 εκατομμυρίων χρηστών στα χέρια της Cambridge Analytica. Στην ακρόαση αυτή θα εξεταστεί το πώς συλλέγονται και πωλούνται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών “πιθανότατα χωρίς να ενημερωθούν και χωρίς τη συγκατάθεσή τους, κατά παράβαση της πολιτικής του Facebook”, σημειώνουν σε επιστολή τους ο πρόεδρος της Επιτροπής, ο Ρεπουμπλικανός Γκρεγκ Γουόλντεν και ο Δημοκρατικός Φρανκ Παλόουν.
Δεν είναι γνωστό πότε θα συνεδριάσει η Επιτροπή. Το Κογκρέσο διακόπτει τη λειτουργία του για τις επόμενες δύο εβδομάδες, για τις εαρινές διακοπές.
Ο Ζάκερμπεργκ έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμος να καταθέσει, εφόσον είναι “το σωστό πρόσωπο στην εταιρεία” για να μιλήσει στους βουλευτές.
Κατάθεση από τον Ζάκερμπεργκ ζητά επίσης και η Επιτροπή Εμπορίου της Γερουσίας. Δύο γερουσιαστές έχουν ζητήσει από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου, τη ρυθμιστική αρχή για τα δικαιώματα των καταναλωτών, να ερευνήσει αν και άλλες εταιρείες απέκτησαν παρανόμως προσωπικά δεδομένα των χρηστών του Facebook.
Όσα πρέπει να ξέρετε για το σκάνδαλο
Η «μηχανή προπαγάνδας» της Cambridge Analytica ή για άλλους, ο πιο εξελιγμένος φορέας υπηρεσιών επικοινωνίας έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων και είναι υπό έρευνα αν έγινε κατάχρηση των δεδομένων άνω των 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook με σκοπό να επηρεάσει τις εκλογικές τους προτιμήσεις στις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές για λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ.
Πώς πήραν τα δεδομένα στα χέρια τους
Η Cambridge Analytica συνεργάστηκε με την Global Science Research (GSR), η οποία έστησε ένα κουίζ με ονομασία “thisiyourdigitallife” και το διαφήμισε ως “κοινωνικό πείραμα που χρησιμοποιούν ψυχολόγοι“.
Περίπου 270.000 χρήστες ασχολήθηκαν με την εφαρμογή-κουίζ, η οποία έδωσε άμεσα πρόσβαση στην GSR (και κατ’ επέκτασιν στην Cambridge Analytica) σε πληροφορίες που αφορούσαν τον τόπο κατοικίας, τις λίστες με τους φίλους τους και τα likes που έχουν κάνει.
Πρόκειται για μια τεράστια παραβίαση των κανόνων που έχει θέσει η Facebook για τους developers. Οι χρήστες νόμιζαν ότι απλά έπαιρναν μέρος σε ένα κουίζ και χωρίς να το γνωρίζουν έδιναν πρόσβαση σε όλα αυτά τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για πολιτικούς σκοπούς.
Πώς οι 270.000 λογαριασμοί οδήγησαν στα 50 εκατομμύρια
Από τις λίστες των φίλων αυτών των 270.000 χρηστών, υπήρξε μια εκθετική αύξηση στα δεδομένα που έφτασαν στα χέρια της Cambridge Analytica με αποτέλεσμα να ξέρει κινήσεις, προτιμήσεις, ενδιαφέρονται για 50.000.000 λογαριασμούς.
Η δημοσιογραφική έρευνα
Για περισσότερο από έναν χρόνο, Observer και New York Times ερευνούσαν την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Cambridge Analytica για τον ύποπτο ρόλο της στην εκστρατεία υπέρ του Brexit και στις αμερικανικές εκλογές που οδήγησαν στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Στο επίκεντρο του ρεπορτάζ βρισκόταν ένας νεαρός άνδρας, που λύνοντας τη σιωπή του βοήθησε στο να αποκαλυφθεί μία από τις μεγαλύτερες παραβιάσεις δεδομένων στο Facebook, σε ένα σκάνδαλο που έχει συγκλονίσει τα τελευταία 24ωρα τις ΗΠΑ και όχι μόνο.
Όπως αποκάλυψε στις δύο εφημερίδες ο Κρίστοφερ Γουάιλι, ένας 28χρονος Καναδός που εργαζόταν για λογαριασμό της Cambridge Analytica, ο ίδιος είχε συμβάλλει καίρια στην δημιουργία ενός ισχυρού προγράμματος λογισμικού, που αντλούσε δεδομένα από εκατομμύρια προφίλ Αμερικανών χρηστών. Αυτά τα δεδομένα στη συνέχεια χρησιμοποιούνταν από τα «αφεντικά» του – χωρίς τη συγκατάθεση των χρηστών – για να προβλέψουν και να επηρεάσουν τις επιλογές τους στην κάλπη.
Το χρονικό της Cambridge Analytica
Από το 2012 ο διδακτορικός φοιτητής Ψυχολογίας στο Cambridge, Μίκαελ Κοσίνσκι, ανέπτυσσε μία θεωρία με βάση την οποία μπορούσε να προβλέψει πολλές πτυχές της προσωπικότητας των ανθρώπων μέσα από τις σελίδες που επισκέπτονται στο Διαδίκτυο, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι πολιτικές αντιλήψεις, το χρώμα του δέρματος κλπ. Κάθε αγορά που κάνουμε με τις κάρτες μας, κάθε αναζήτηση που κάνουμε στο Google, κάθε κίνηση που κάνουμε όταν το κινητό μας είναι στην τσέπη μας, κάθε «like» είναι αποθηκευμένο.
Αυτήν τη μέθοδο, απέκτησε η SCL (Strategic Communications Laboratories), μητρική της Cambridge Analytica, η οποία δημιουργήθηκε το 2013 και κατόπιν ενεπλάκη στην καμπάνια υπέρ του Brexit και μετά στις αμερικανικές εκλογές. Όπως ανέφερε δημοσίευμα του Das Magazin το 2017, μέσω των συγκεκριμένων ψυχομετρικών μεθόδων και τεχνικών Big Data είναι δυνατή η διαμόρφωση προφίλ χρηστών με τέτοιο βαθμό ακριβείας, που καθίσταται δυνατή η μαζική αποστολή στοχευμένων, εξατομικευμένων μηνυμάτων με καταλυτικά αποτελέσματα. «Έχουμε κάνει το προφίλ της προσωπικότητας του κάθε ενηλίκου στις ΗΠΑ- 220 εκατομμύρια ανθρώπους» δηλώνει χαρακτηριστικά ο CEO της Cambridge Analytica, Αλεξάντερ Νιξ.
Η εταιρεία, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ενεπλάκη στις καμπάνιες του Τεντ Κρουζ και μετά του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ γίνεται λόγος για «dark posts», δηλαδή χορηγούμενα posts στο Facebook που μπορούσαν να βλέπουν μόνο χρήστες με συγκεκριμένα προφίλ. «Σχεδόν κάθε μήνυμα που έβγαλε ο Τραμπ ήταν data-driven» υποστηρίζει ο Νιξ. Όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ, και οι Δημοκρατικοί χρησιμοποίησαν παρόμοιες μεθόδους, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν πως βασίστηκαν σε ψυχομετρικά προφίλ.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Νιξ, η Cambridge Analytica αγοράζει προσωπικά δεδομένα από διαφορετικές πηγές, όπως τα υποθηκοφυλακεία, δεδομένα αυτοκινήτων, δεδομένα για ψώνια, κάρτες bonus, συνδρομές σε λέσχες, τι περιοδικά διαβάζεις, σε ποιες εκκλησίες πηγαίνεις. Κατόπιν, τα συνδυάζει με τους εκλογικούς καταλόγους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και online δεδομένα και προβλέπει ένα προφίλ προσωπικότητας που βασίζερται σε μεγάλο βαθμό στις θεωρίες του Κοζίνσκι. Ψηφιακά ίχνη γίνονται ξαφνικά πραγματικοί άνθρωποι με φόβους, ανάγκες, ενδιαφέροντα και διευθύνσεις κατοικίας.
We strongly deny the claims recently made by the New York Times, the Guardian and Channel 4 News. Read our latest press release: https://t.co/G8cnv5G8oc
— Cambridge Analytica (@CamAnalytica) March 19, 2018
«Λίγο πολύ, κάθε μήνυμα που έλεγε ο Trump είχε βάση δεδομένα», θυμάται ο Alexander Nix. Την ημέρα που έγινε το τρίτο προεδρικό ντιμπέιτ μεταξύ Trump και Clinton, η ομάδα του Trump δοκίμασε 175.000 διαφορετικές παραλλαγές για τα επιχειρήματά του, προκειμένου να βρουν τις σωστές εκδοχές πάνω απ’όλα μέσω Facebook. Τα μηνύματα διέφεραν ως επί το πλείστον μόνο σε μικροσκοπικές λεπτομέρειες, προκειμένου να εστιάσουν τους αποδέκτες κατά τον βέλτιστο ψυχολογικό τρόπο: διαφορετικοί τίτλοι, χρώματα, λεζάντες, με φωτογραφία ή βίντεο. Αυτή η ακριβής προσαρμογή προσεγγίζει και τις μικρότερες ομάδες, μας εξήγησε σε συνέντευξη ο Nix. «Μπορούμε να απευθυνθούμε σε χωριά ή πολυκατοικίες με στοχευμένο τροπο. Ακόμα και σε άτομα». Σύμφωνα με τον Νιξ, η εταιρεία κέρδισε από τη συνεργασία της με τον Τραμπ, πάνω από 15 εκατομμύρια δολάρια.