O ολοκληρωτισμός με τον οποίο αντιμετώπισε τις αμερικανικές εκλογές η μηχανή προπαγάνδας της Cambridge Analytica και του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί αναμφίβολα το πιο εφιαλτικό σενάριο που δημιουργήθηκε ποτέ στο πεδίο του ελέγχου της ανθρώπινης σκέψης και της πολιτικής βούλησης, τόσο προχωρημένο που ούτε και οι κινηματογραφικές παραγωγές του Χόλιγουντ δεν μπόρεσαν να το συνθέσουν.
Στην Ευρώπη έχει σημάνει συναγερμός και βουλευτές της Ε.Ε. θα ερευνήσουν αν έγινε κατάχρηση των δεδομένων άνω των 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook, ανακοίνωσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι. Ο Ταγιάνι κάλεσε το Facebook να γίνει πιο υπεύθυνο, γράφοντας στο Twitter πως «οι κατηγορίες για κατάχρηση δεδομένων χρηστών του Facebook είναι μια απαράδεκτη παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών μας στην ιδιωτικότητα».
Η επίτροπος Δικαιοσύνης της, ΕΕ Βέρα Ζουροβά, σχεδιάζει να συζητήσει τη φερόμενη κατάχρηση των δεδομένων των χρηστών του Facebook με την αμερικανική κυβέρνηση και τα στελέχη του δημοφιλούς κοινωνικού δικτύου κατά την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει αυτή την εβδομάδα στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των New York Times, Guardian και Observer, η εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Cambridge Analytica απέκτησε πρόσβαση στα δεδομένα άνω των 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook και τα χρησιμοποίησε για να αναπτύξει τεχνικές υποστήριξης του Ντόναλντ Τραμπ κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2016. «Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατάχρηση για πολιτικούς λόγους προσωπικών δεδομένων που ανήκουν σε χρήστες του Facebook, αν επιβεβαιωθεί, είναι απαράδεκτη», αναφέρει σε δήλωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Eκπρόσωπος της βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι δήλωσε σήμερα πως η Βρετανία εκφράζει τη μεγάλη ανησυχία της για τις κατηγορίες σε βάρος της Cambridge Analytica, η οποία είναι θυγατρική της βρετανικής εταιρείας στοχευμένου μάρκετινγκ SCL.
«Οι κατηγορίες είναι σαφώς πολύ ανησυχητικές. Είναι ουσιώδες οι άνθρωποι να μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη πως τα προσωπικά δεδομένα τους θα είναι προστατευμένα και θα χρησιμοποιούνται με αρμόζοντα τρόπο», δήλωσε ο εκπρόσωπος στους δημοσιογράφους.
«Έτσι είναι απολύτως σωστό το θέμα αυτό να διερευνηθεί. Αναμένουμε ότι το Facebook, η Cambridge Analytica και όλοι οι οργανισμοί που εμπλέκονται να συνεργασθούν πλήρως», πρόσθεσε.
Πώς πήραν τα δεδομένα στα χέρια τους
Η Cambridge Analytica συνεργάστηκε με την Global Science Research (GSR), η οποία έστησε ένα κουίζ με ονομασία “thisiyourdigitallife” και το διαφήμισε ως “κοινωνικό πείραμα που χρησιμοποιούν ψυχολόγοι“.
Περίπου 270.000 χρήστες ασχολήθηκαν με την εφαρμογή-κουίζ, η οποία έδωσε άμεσα πρόσβαση στην GSR (και κατ’ επέκτασιν στην Cambridge Analytica) σε πληροφορίες που αφορούσαν τον τόπο κατοικίας, τις λίστες με τους φίλους τους και τα likes που έχουν κάνει.
Πρόκειται για μια τεράστια παραβίαση των κανόνων που έχει θέσει η Facebook για τους developers. Οι χρήστες νόμιζαν ότι απλά έπαιρναν μέρος σε ένα κουίζ και χωρίς να το γνωρίζουν έδιναν πρόσβαση σε όλα αυτά τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για πολιτικούς σκοπούς.
Πως οι 270.000 λογαριασμοί οδήγησαν στα 50 εκατομμύρια
Από τις λίστες των φίλων αυτών των 270.000 χρηστών, υπήρξε μια εκθετική αύξηση στα δεδομένα που έφτασαν στα χέρια της Cambridge Analytica με αποτέλεσμα να ξέρει κινήσεις, προτιμήσεις, ενδιαφέροντα για 50.000.000 λογαριασμούς.
Σε περιδίνηση η μετοχή του Facebook
Η μετοχή του Facebook σημείωσε σήμερα πτώση κατά το άνοιγμα της Γουόλ Στριτ, επηρεασμένη από τις αποκαλύψεις για τη χρήση από την εταιρεία Cambridge Analytica προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών του ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης.
Γύρω στις 15:35 (ώρα Ελλάδας), μερικά λεπτά μετά το άνοιγμα του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, η μετοχή του Facebook σημείωνε πτώση 4,83%, στα 176,15 δολάρια, με αποτέλεσμα να σημειώνει πτώση και ο δείκτης Nasdaq (-0,84%).
Το χρονικό της Cambridge Analytica
Από το 2012 ο διδακτορικός φοιτητής Ψυχολογίας στο Cambridge, Μίκαελ Κοσίνσκι, ανέπτυσσε μία θεωρία με βάση την οποία μπορούσε να προβλέψει πολλές πτυχές της προσωπικότητας των ανθρώπων μέσα από τις σελίδες που επισκέπτονται στο Διαδίκτυο, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι πολιτικές αντιλήψεις, το χρώμα του δέρματος κλπ. Κάθε αγορά που κάνουμε με τις κάρτες μας, κάθε αναζήτηση που κάνουμε στο Google, κάθε κίνηση που κάνουμε όταν το κινητό μας είναι στην τσέπη μας, κάθε «like» είναι αποθηκευμένο.
Αυτήν τη μέθοδο, απέκτησε η SCL (Strategic Communications Laboratories), μητρική της Cambridge Analytica, η οποία δημιουργήθηκε το 2013 και κατόπιν ενεπλάκη στην καμπάνια υπέρ του Brexit και μετά στις αμερικανικές εκλογές. Όπως ανέφερε δημοσίευμα του Das Magazin το 2017, μέσω των συγκεκριμένων ψυχομετρικών μεθόδων και τεχνικών Big Data είναι δυνατή η διαμόρφωση προφίλ χρηστών με τέτοιο βαθμό ακριβείας, που καθίσταται δυνατή η μαζική αποστολή στοχευμένων, εξατομικευμένων μηνυμάτων με καταλυτικά αποτελέσματα. «Έχουμε κάνει το προφίλ της προσωπικότητας του κάθε ενηλίκου στις ΗΠΑ- 220 εκατομμύρια ανθρώπους» δηλώνει χαρακτηριστικά ο CEO της Cambridge Analytica, Αλεξάντερ Νιξ.
Η εταιρεία, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ενεπλάκη στις καμπάνιες του Τεντ Κρουζ και μετά του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ γίνεται λόγος για «dark posts», δηλαδή χορηγούμενα posts στο Facebook που μπορούσαν να βλέπουν μόνο χρήστες με συγκεκριμένα προφίλ. «Σχεδόν κάθε μήνυμα που έβγαλε ο Τραμπ ήταν data-driven» υποστηρίζει ο Νιξ. Όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ, και οι Δημοκρατικοί χρησιμοποίησαν παρόμοιες μεθόδους, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν πως βασίστηκαν σε ψυχομετρικά προφίλ.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Νιξ, η Cambridge Analytica αγοράζει προσωπικά δεδομένα από διαφορετικές πηγές, όπως τα υποθηκοφυλακεία, δεδομένα αυτοκινήτων, δεδομένα για ψώνια, κάρτες bonus, συνδρομές σε λέσχες, τι περιοδικά διαβάζεις, σε ποιες εκκλησίες πηγαίνεις. Κατόπιν, τα συνδυάζει με τους εκλογικούς καταλόγους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και online δεδομένα και προβλέπει ένα προφίλ προσωπικότητας που βασίζερται σε μεγάλο βαθμό στις θεωρίες του Κοζίνσκι. Ψηφιακά ίχνη γίνονται ξαφνικά πραγματικοί άνθρωποι με φόβους, ανάγκες, ενδιαφέροντα και διευθύνσεις κατοικίας.
«Λίγο πολύ, κάθε μήνυμα που έλεγε ο Trump είχε βάση δεδομένα», θυμάται ο Alexander Nix. Την ημέρα που έγινε το τρίτο προεδρικό ντιμπέιτ μεταξύ Trump και Clinton, η ομάδα του Trump δοκίμασε 175.000 διαφορετικές παραλλαγές για τα επιχειρήματά του, προκειμένου να βρουν τις σωστές εκδοχές πάνω απ’όλα μέσω Facebook. Τα μηνύματα διέφεραν ως επί το πλείστον μόνο σε μικροσκοπικές λεπτομέρειες, προκειμένου να εστιάσουν τους αποδέκτες κατά τον βέλτιστο ψυχολογικό τρόπο: διαφορετικοί τίτλοι, χρώματα, λεζάντες, με φωτογραφία ή βίντεο. Αυτή η ακριβής προσαρμογή προσεγγίζει και τις μικρότερες ομάδες, μας εξήγησε σε συνέντευξη ο Nix. «Μπορούμε να απευθυνθούμε σε χωριά ή πολυκατοικίες με στοχευμένο τροπο. Ακόμα και σε άτομα». Σύμφωνα με τον Νιξ, η εταιρεία κέρδισε από τη συνεργασία της με τον Τραμπ, πάνω από 15 εκατομμύρια δολάρια.
Πηγές: Vice.com, huffingtonpost.gr, Das Magazine, Guardian