Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν ήδη δημιουργήσει Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών, περιορίζοντας την κυκλοφορία εκατομμυρίων αυτοκινήτων και βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα. Ωστόσο, συχνά λαμβάνονται μέτρα ώστε να μην επηρεάζονται οι αυτοκινητιστές.
Πού υπάρχουν Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών
Υπάρχουν τουλάχιστον 325 ζώνες χωρίς αυτοκίνητα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, από το Μιλάνο (Ιταλία) έως το Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο), μέσω του Βούπερταλ (Γερμανία) και της Βαρσοβίας (Πολωνία), σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Transport & Environment (T&E).
Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι ζώνες αναγκάζουν τους οδηγούς να αγοράσουν ένα νεότερο αυτοκίνητο ή να αφήσουν το δικό τους στο γκαράζ για να περιορίσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι ζώνες αυτές αποτελούν επίσης μέρος ενός νέου οράματος για την κοινή χρήση του αστικού χώρου, πιο φιλόξενου για τους πεζούς, τα σκούτερ και τα ποδήλατα.
“Πρόκειται για ένα μέτρο δημόσιας πολιτικής που έχει αποδείξει την αξία και την αποτελεσματικότητά του”, τονίζει ο Ζερεμί Αλμόσνι, διευθυντής του Τμήματος Βιώσιμων Πόλεων και Εδαφών του Γαλλικού Οργανισμού Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Ademe), ο οποίος υποστηρίζει αρκετές Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών.
Ποιοι είναι οι κανόνες;
Οι ζώνες αυτές έχουν μια κοινή αρχή: περιορίζουν σταδιακά την κυκλοφορία των πιο ρυπογόνων οχημάτων στις πόλεις, ιδίως των πετρελαιοκίνητων οχημάτων. Υπάρχουν όμως τόσα κριτήρια, χρονοδιαγράμματα και εξαιρέσεις όσες και οι ζώνες στην Ευρώπη.
Στο Άμστερνταμ, η κυκλοφορία στο κέντρο της πόλης απαγορεύεται μόνο για πετρελαιοκίνητα οχήματα που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 2006.
Στις Βρυξέλλες, σε όλες τις δημοτικές κοινότητες της πόλης απαγορεύεται η κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων κατασκευής πριν από το 2011 και βενζινοκίνητων πριν από το 1997, με πρόστιμο ύψους 350 ευρώ για τους παραβάτες.
Στο Λονδίνο, η μεγαλύτερη ζώνη στον κόσμο καλύπτει ολόκληρη τη βρετανική μητρόπολη.
Τα πιο ρυπογόνα αυτοκίνητα υπόκεινται σε ημερήσιο φόρο κυκλοφορίας 12,5 λιρών (14,80 ευρώ). Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα απαλλάσσονται επί του παρόντος από αυτό το τέλος.
Ποια είναι τα αποτελέσματα;
Το Λονδίνο ανέφερε μείωση κατά 44% των συγκεντρώσεων διοξειδίου του αζώτου (NO2, που συνδέεται κυρίως με την οδική κυκλοφορία) από την εισαγωγή της Περιοχής Επιχειρηματικής Βελτίωσης το 2019.
“Όπου έχουν εισαχθεί, οι ζώνες αυτές συνοδεύονται από βελτίωση της ποιότητας του αέρα”, σημειώνει ο Κελάν Ντρονιά-Λαντρέ, της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας Transport & Environnement.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να μετρηθούν επακριβώς οι επιπτώσεις τους, καθώς είναι παράλληλες με εκείνες άλλων φαινομένων, όπως τα όρια ταχύτητας, οι τιμές της βενζίνης και η βελτίωση των δημόσιων μεταφορών.
Στο Μόναχο και το Βερολίνο, η απαγόρευση των παλαιότερων οχημάτων οδήγησε σε μείωση των εκπομπών μικροσωματιδίων (PM10) κατά 15%, χωρίς όμως να σημειωθεί αντίστοιχη πτώση στα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου (NO₂).
Στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού, η εφαρμογή τους έχει ήδη συμβάλει στη μείωση των εκπομπών, σημειώνει η ένωση Airparif.
Τα αποτελέσματα είναι συνήθως πιο εμφανή κοντά στους μεγάλους οδικούς άξονες, όπου κατοικούν οικογένειες με τα χαμηλά εισοδήματα.
239.000 θάνατοι ετησίως
Η ποιότητα του αέρα στις ευρωπαϊκές πόλεις έχει γενικά βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ιδίως χάρη στους νέους κινητήρες και τα νέα καύσιμα. Ωστόσο, η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει μία από τις κύριες αιτίες πρόωρων θανάτων.
Τα σωματίδια από τις μεταφορές, τη θέρμανση και τη βιομηχανία, για παράδειγμα, ευθύνονται για τουλάχιστον 239.000 θανάτους στην ΕΕ κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί επίσης άσθμα, καρκίνο των πνευμόνων και καρδιακές παθήσεις.