“Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη“: αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλαν τη Δευτέρα 5 Μαΐου ο Εμανουέλ Μακρόν και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στους ερευνητές, ιδίως τους Αμερικανούς. Σήμερα διοργανώνεται στο Παρίσι ένα μεγάλο συνέδριο με στόχο την προσέλκυση επιστημόνων που αντιμετωπίζουν την αντιφατική στάση της νέας κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στην έρευνα. Το Πανεπιστήμιο Aix-Marseille και το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) της Γαλλίας έχουν ήδη ξεκινήσει το πρόγραμμά τους για την προσέλκυση ταλέντων. Είναι όμως έτοιμοι οι Αμερικανοί ερευνητές να διασχίσουν τον Ατλαντικό; Το Franceinfo μίλησε με ορισμένους Αμερικανούς επιστήμονες.
Παρά τις πιέσεις της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, ένας γαλλόφιλος ερευνητής, ο οποίος προτιμά να διατηρήσει την ανωνυμία του, παραμένει στη θέση του στο Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ. “Δεν είμαι έτοιμος να εγκαταλείψω το λειτούργημά μου”, εκμυστηρεύεται, αναγνωρίζοντας ότι πολλοί συνάδελφοί του αναζητούν ήδη θέσεις εργασίας εκτός των ΗΠΑ. “Εκατοντάδες υπάλληλοι συνταξιοδοτούνται, άλλοι εγκαταλείπουν την επιστήμη ή πηγαίνουν στον ιδιωτικό τομέα ή αναζητούν εργασία. Πρόκειται όμως για μια τεράστια “διαρροή εγκεφάλων””, παραδέχεται.
Η “διαρροή εγκεφάλων” έχει αποτυπωθεί ποσοτικά από το επιστημονικό περιοδικό Nature, το οποίο αναφέρει αύξηση 30% στις αιτήσεις για θέσεις εργασίας στο εξωτερικό μέσω της πλατφόρμας του. Είναι όμως αυτοί οι Αμερικανοί επιστήμονες έτοιμοι να μετακομίσουν στη Γαλλία; “Ό,τι χάνει η Αμερική, μπορεί να το κερδίσει η Ευρώπη και η Γαλλία”, λέει η Μάργκαρετ Ο’Μάρα, καθηγήτρια ιστορίας της καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ.
Ένα ανεπαρκώς ευνοϊκό οικοσύστημα στην Ευρώπη
Η ίδια χαιρετίζει την ιδέα του Εμμανουέλ Μακρόν, αλλά επισημαίνει ότι η επιτυχία της πρωτοβουλίας εξαρτάται από το αν η Γαλλία θα επιτρέψει στους Αμερικανούς ερευνητές να εργαστούν σε ένα περιβάλλον που ευνοεί την επιστημονική πρόοδο, παρόμοιο με τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην προώθηση της δικής τους επιστημονικής υπεροχής. “Είναι και ένας συνδυασμός δημόσιων πολιτικών και μιας κουλτούρας που ευνοεί την επιχειρηματικότητα”, εξηγεί η ερευνήτρια.
Αυτό το οικοσύστημα δεν είναι τόσο ανεπτυγμένο στην Ευρώπη και ακόμη λιγότερο στη Γαλλία, λέει ο Μαρκ Κένεντι. “Οι ιδιωτικές επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη είναι έντεκα φορές υψηλότερες στις Ηνωμένες Πολιτείες από ό,τι στην Ευρώπη. Το Ηνωμένο Βασίλειο επενδύει στην ΤΝ περισσότερο από ό,τι η Γερμανία και η Γαλλία μαζί”, επισημαίνει. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικού Ανταγωνισμού Wahba βλέπει ένα άλλο μεγάλο εμπόδιο.
“Η έκκληση του Μακρόν προς την Ευρώπη να συμμετάσχει στις βιομηχανίες του μέλλοντος είναι σχετική και οραματική, αλλά η Ευρώπη πρέπει επίσης να αναγνωρίσει ότι δεν θα μπορέσει να αναπτύξει μια ισχυρή κουλτούρα καινοτομίας σε μια ήπειρο που επιβάλλει εκτεταμένες ρυθμίσεις και υπερηφανεύεται ότι είναι μια ρυθμιστική υπερδύναμη”, εξηγεί στο franceinfo ο Μαρκ Κένεντι, διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικού Ανταγωνισμού Wahba.
Σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, οι Αμερικανοί επιστήμονες μπορεί να προτιμήσουν τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Αυστραλία.