Για δεκαετίες, η γη γύρω από το Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία θεωρούνταν άχρηστη λόγω του ατυχήματος στον αντιδραστήρα του πυρηνικού εργοστασίου το 1986. Όμως, νέα έρευνα δείχνει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια για τη γεωργία.
Όταν συνέβη το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ, οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Εγκαταλελειμμένα σπίτια, εγκαταλελειμμένα κτίρια, αγρανάπαυση και άγρια ζώα αντί για αγροτικά ζώα – αυτή ήταν η πραγματικότητα αυτού του τόπου για σχεδόν σαράντα χρόνια. Σύντομα όμως αυτό μπορεί να αλλάξει.
Χιλιάδες εκτάρια γεωργικών εκτάσεων στη βόρεια Ουκρανία που επλήγησαν από την έκρηξη του Τσερνομπίλ μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στην καλλιέργεια, σύμφωνα με νέα έρευνα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα χωράφια αυτά θεωρούνταν επί μακρόν πολύ επικίνδυνα για να καλλιεργηθούν. Στη μελέτη συνεργάστηκαν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ και το Ουκρανικό Ινστιτούτο Γεωργικής Ακτινολογίας. Κατέληξαν στην παραπάνω διαπίστωση χάρη σε μια νέα μέθοδο ικανή να αναλύει αξιόπιστα το έδαφος.
Η «ζώνη του Τσερνομπίλ» έχει έκταση περίπου 4.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή περίπου το μέγεθος ολόκληρης της περιφέρειας του Παρντουμπίτσε. Παραμένει ακατοίκητη και έτσι έχει γίνει ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά καταφύγια της Ευρώπης. Ωστόσο, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί οικονομικά, καθώς η γη εκεί έχει κριθεί πολύ επικίνδυνη για τη γεωργία. Ωστόσο, υπάρχει μια μικρότερη “αδελφή” – η λεγόμενη ζώνη υποχρεωτικής επανεγκατάστασης – η οποία έχει έκταση περίπου δύο χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αν και οι άνθρωποι ζουν εκεί, έχουν καταστήματα και σχολεία, η γη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ούτε εκεί.
Έδαφος και ραδιενέργεια
Αν και το έδαφος είναι μολυσμένο με ραδιενεργό καίσιο και στρόντιο, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι η κατάσταση δεν είναι πλέον τόσο σοβαρή και ότι θα μπορούσε να αρχίσει να χρησιμοποιείται ξανά. Μέχρι τώρα, τα πολιτικά εμπόδια το εμπόδιζαν αυτό, αλλά αρκετοί αγρότες αγνόησαν τους κανόνες και ήδη καλλιεργούν εκεί ανεπίσημα. Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι αυτοί οι αγρότες είχαν δίκιο – είναι πράγματι ασφαλές να καλλιεργούνται καλλιέργειες στις περισσότερες περιοχές.
Οι επιστήμονες το έκαναν αυτό αναπτύσσοντας ένα απλό αλλά αξιόπιστο πρωτόκολλο για την εκτίμηση των επιπέδων μόλυνσης σε ένα δοκιμαστικό οικόπεδο 100 εκταρίων στην περιοχή Zhytomyr, το οποίο μπορεί επίσης να προβλέψει πόση ραδιενέργεια θα εισέλθει σε κοινές γεωργικές καλλιέργειες όπως οι πατάτες, τα δημητριακά, το καλαμπόκι και οι ηλίανθοι.
Με την ανάλυση δειγμάτων εδάφους και τη μέτρηση της εξωτερικής ακτινοβολίας γάμμα, επιβεβαίωσαν ότι η δόση ακτινοβολίας στους γεωργικούς εργάτες είναι πολύ κάτω από το εθνικό όριο ασφαλείας της Ουκρανίας και πολύ κάτω από τα επίπεδα ακτινοβολίας που εμφανίζονται φυσικά σε όλο τον κόσμο.
Γεωργία του Τσέρνομπιλ;
Τα αποτελέσματα δεν σημαίνουν ότι στο Τσερνομπίλ θα καλλιεργούνται σιτηρά. Δείχνουν ότι με την κατάλληλη παρακολούθηση και την τήρηση των ουκρανικών κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων, πολλοί τύποι καλλιεργειών μπορούν να καλλιεργηθούν με ασφάλεια σε αυτές τις προηγουμένως απαγορευμένες ζώνες, αλλά οι επιστήμονες δεν μπορούν να αποφασίσουν. Αυτό πρέπει να το κάνουν οι πολιτικοί και οι αξιωματούχοι, αλλά μπορούν να ακολουθήσουν τις συστάσεις των επιστημόνων.
“Αυτή η έρευνα είναι σημαντική για τις κοινότητες που επλήγησαν από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ”, δήλωσε ο Jim Smith του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. “Από το 1986, υπήρξε μεγάλη παραπληροφόρηση σχετικά με τους κινδύνους της ακτινοβολίας από το Τσερνομπίλ, η οποία είχε αρνητικό αντίκτυπο στους ανθρώπους που εξακολουθούν να ζουν στις εγκαταλελειμμένες περιοχές. Τώρα έχουμε μια αποδεδειγμένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση για την επιστροφή πολύτιμων γεωργικών εκτάσεων στην επίσημη παραγωγή, ενώ παράλληλα αποδεικνύεται η ασφάλεια για τους καταναλωτές και τους εργαζόμενους”, πρόσθεσε.
Η ομάδα ελπίζει ότι αυτό το πρωτόκολλο μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο για άλλες περιοχές σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζουν μακροχρόνια ραδιενεργή μόλυνση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι με προσεκτική εφαρμογή και συμμετοχή της κοινότητας, η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει με ασφάλεια έως και 20.000 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, συμβάλλοντας στην επισιτιστική ασφάλεια και την αγροτική ανάπτυξη. «Αυτό δεν αφορά μόνο το Τσέρνομπιλ», κατέληξε ο Smith. «Πρόκειται για τη χρήση της επιστήμης και των στοιχείων για να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι προστατεύονται, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται ότι η γη δεν θα σπαταληθεί».