“Ο πατέρας μου ήταν ένας άνθρωπος που όταν έπαιρνε μια απόφαση την υλοποιούσε”, θυμάται ο Lauritz Loske. Αυτό τον γοήτευε πάντα στον πατέρα του. Το 2021 όμως η ζωή της οικογένειας άλλαξε ριζικά: Ο πατέρας του Lauritz, Karl-Heinz, έλαβε μια μοιραία διάγνωση. Έπασχε από προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση (PSP) – μια σπάνια ασθένεια που προσβάλλει το νευρικό σύστημα. Πολλοί από τους πάσχοντες πεθαίνουν έχοντας ανάγκη από φροντίδα, καθηλωμένοι στο κρεβάτι.
Ο πατέρας ζήτησε από την οικογένειά του ένα διαφορετικό τέλος – με τη βοήθεια της ευθανασίας. Για τον Lauritz Loske ήταν σαφές εκείνη την εποχή ότι ήθελε να τον στηρίξει, “όσο δύσκολος κι αν ήταν ο δρόμος”.
Οι ενώσεις ευθανασίας αποτελούν εναλλακτική λύση;
Το φθινόπωρο του 2023, η οικογένεια έρχεται σε επαφή με την ένωση “Sterbehilfe”. Ο πατέρας του Lauritz θεωρεί ότι είναι μια ευκαιρία να καθορίσει τον θάνατό του. Γίνεται μέλος και πληρώνει μια συνδρομή άνω των 7.000 ευρώ για υποβοηθούμενη αυτοκτονία καθώς η ασθένεια εξελίσσεται. Σύμφωνα με το φυλλάδιο του συλλόγου, χρειάζονται δύο έως τέσσερις μήνες για να ελεγχθεί αν ο ασθενής είναι πλήρως υπεύθυνος για την απόφασή του, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για να δοθεί το “πράσινο φως”. Για τον Karl-Heinz Loske, αρχίζει η αναμονή για να διαπιστώσει ο γιατρός ότι είναι δική του ελεύθερη βούληση να πεθάνει.
Δικαίωμα σε αυτοκαθοριζόμενο θάνατο
Η ευθανασία αποτελεί γκρίζα ζώνη στη Γερμανία από νομική άποψη. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε το 2020 ότι υπάρχει δικαίωμα στον αυτοκαθοριζόμενο θάνατο και κάλεσε το Κοινοβούλιο να δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, αυτό λάμπει δια της απουσίας του: όλα τα σχέδια που έχουν υποβληθεί έχουν απορριφθεί. Οι νέες εκλογές θα μπορούσαν να καθυστερήσουν νέα, διακομματικά σχέδια.
Οι πολιτικοί βρίσκονται σε δίλημμα
Ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής του SPD Lars Castellucci έχει ήδη απορρίψει δύο σχέδια στην Bundestag. Περιγράφει το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί: σύμφωνα με τον Castellucci, η απόφαση απαιτεί μια θεμελιώδη κοινή λύση για όλους τους πολίτες. Μπορεί όμως να υπάρξει η ίδια απάντηση για τους καταθλιπτικούς, τους ηλικιωμένους και τους βαριά ασθενείς;
“Η παράταση της επιθανάτιας αγωνίας και η απραξία δεν είναι εναλλακτική λύση”, λέει ο Pedram Emami, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου του Αμβούργου. Ο ίδιος είχε γνωμοδοτήσει ενώπιον του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου και τώρα ζητά σαφήνεια.
Σύμφωνα με τον Emami, επί του παρόντος οι ενώσεις ευθανασίας λειτουργούν σε νομικό κενό. Η συνέπεια για τους θιγόμενους και τους συγγενείς τους είναι ότι δεν έχουν σχεδόν καμία νομική εξασφάλιση ή επαρκή φροντίδα.
Αναμένοντας το “πράσινο φως”
Τον Φεβρουάριο του 2024, τρεις μήνες μετά την εγγραφή του στην ένωση “ευθανασίας”, ο Karl-Heinz Loske δέχεται μια επίσκεψη από μέλη της οργάνωσης: Σε ένα βίντεο πρέπει να αποδείξει την ικανότητά του να επιλέξει ελεύθερα – είναι μια υποχρεωτική απαίτηση – και στη συνέχεια ένας γιατρός πρέπει να δώσει το “πράσινο φως”. Ο γιος του θυμάται ότι το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση που τότε είχε δώσει ο υπάλληλος της ένωσης ήταν δύο έως τέσσερις εβδομάδες.
Ο Karl-Heinz Loske ήταν ήδη κλινήρης, όμως με καθαρό μυαλό. Διατηρούσε τις ελπίδες του, λέει ο Lauritz Loske: “Ένιωσε καλά στην αρχή, ειδικά ψυχικά, γιατί σκέφτηκε: “Τώρα είναι ξεκάθαρο ότι κάτι συμβαίνει πραγματικά και θα σωθώ μια μέρα”.”
Καμία ανταπόκριση
Όμως ο γιατρός δεν ερχόταν. Η οικογένεια Loske τηλεφωνούσε ξανά και ξανά, ένιωθαν ότι τους απέφευγαν, ένα email προς την ένωση έμεινε αναπάντητο. Εν τω μεταξύ, ο πατέρας του χειροτερεύει όλο και περισσότερο, θυμάται ο Lauritz: “Ήταν ένας άνθρωπος που βρισκόταν υπό φροντίδα, ενώ δεν ήθελε να βρίσκεται υπό φροντίδα, δεν ήθελε να του αλλάζουν πάνες, να τον πλένουν… Δεν ήταν πλέον μια αξιοπρεπής ζωή, απλά δεν το ήθελε”.
Ο Karl-Heinz Loske πέθανε – όχι όμως αυτοβούλως
Ο Karl-Heinz Loske παραιτείται από την προσπάθεια να κρατηθεί στη ζωή και αποφεύγει να πάρει τα χάπια του. Τον Απρίλιο του 2024, προσπαθεί να αυτοκτονήσει. Όμως η απόπειρα αυτοκτονίας αποτυγχάνει. και τα πάντα γίνονται πολύ χειρότερα. Ο Loske παθαίνει αιμορραγία στο στομάχι. Η ομάδα παρηγορητικής φροντίδας του τοποθετεί μια αντλία πόνου. Στις 27 Απριλίου, αρχίζει μια πολύωρο επώδυνο ταξίδι προς το τέλος. Ο Karl-Heinz Loske πεθαίνει, όμως όχι αυτοβούλως, όπως θα επιθυμούσε ο ίδιος.
Πρόεδρος ένωσης: “Τραγική ακολουθία γεγονότων”
Το ντοκιμαντέρ του Kontrovers – Die Story δείχνει ότι ο Karl-Heinz Loske δεν είναι ο μόνος του οποίου οι ελπίδες από την ένωση “Sterbehilfe” έμειναν ανεκπλήρωτες. Πώς όμως έφτασε ως εδώ;
Ο πρόεδρος της ένωσης, Roger Kusch, αρχικά δεν βλέπει κανένα σφάλμα της οργάνωσης στην υπόθεση Loske. Ο κ. Loske είχε απλώς εγγραφεί πολύ αργά, σύμφωνα με τον Kusch: “Κάποιος ζει με μια ανίατη ασθένεια για χρόνια και στη συνέχεια καταβάλλεται από τα νεύρα του επειδή δεν τηρείται ένα χρονοδιάγραμμα όπως το φαντάζεται και επιχειρεί να αυτοκτονήσει: Αυτό είναι σαφής ένδειξη μιας ψυχολογικής ιδιαιτερότητας”.
Εκ των υστέρων, ο Kusch θεωρεί αμφίβολο ακόμη και αν ο Karl-Heinz Loske θα έπαιρνε ως αποτέλεσμα την έγκριση ως αυτοβούλως υπεύθυνος.
Στο σύνολό της, ήταν μια “πολύ λυπηρή” και “ανθρώπινα τραγική εξέλιξη των γεγονότων”, δήλωσε ο Kusch σε συνέντευξή του στο Kontrovers – Die Story. Συνέχισε λέγοντας ότι η ένωση ήταν ενήμερη για την τραγωδία “και επίσης για την πιθανή προσωπική ευθύνη για μέρη της τραγωδίας”. Για το λόγο αυτό η ένωση επέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων πίσω στην οικογένεια μετά το θάνατο του Karl-Heinz Loske.
Lauritz Loske: “Δεν μπορεί να γίνεται έτσι”
Για τον Lauritz Loske, τα χρήματα δεν αντισταθμίζουν τη σκληρότητα των συνθηκών θανάτου του πατέρα του. Ήταν απερίγραπτο το γεγονός ότι ο πατέρας του και η οικογένειά του αναγκάστηκαν να βιώσουν αυτή την εμπειρία, καθώς και το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη πολιτική συμφωνία.
Γνωρίζει ότι το θέμα είναι δύσκολο και ευαίσθητο, όμως “αυτό δεν μπορεί να σημαίνει ότι οι ανίατα άρρωστοι άνθρωποι – όπου ξέρεις ότι πρόκειται να πεθάνουν και ότι πονάνε εξαιτίας αυτού – δεν θα έχουν δυνατότητα επιλογής, επειδή η Bundestag μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να συμφωνήσει για το πώς θα αντιμετωπίζει τέτοιες περιπτώσεις. Αυτό δεν μπορεί να είναι σωστό”.
Παρά την εμπειρία του, ο Lauritz Loske εξακολουθεί να είναι υπέρ της ευθανασίας – όμως με διαδικασίες που να μπορεί κάποιος να εμπιστευτεί.