Μια καθηγήτρια πανεπιστημίου εξομολογείται πώς ένας φοιτητής την ενέπνευσε να ξανασκεφτεί τη στάση της απέναντι στη δουλειά και στη ζωή.
Πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου «επιτυχημένο» και επεδίωκα να συλλέγω ξεκάθαρες αποδείξεις επιτυχίας, από βαθμούς μέχρι προαγωγές. Προερχόμενη από μια οικογένεια σκληρά εργαζόμενων επιχειρηματιών, οι οποίοι με δίδαξαν την αξία της δουλειάς και την αναποτελεσματικότητα της αδράνειας, ήταν μάλλον αναπόφευκτο να γίνω ένας άνθρωπος που αντλεί υπερηφάνεια από το να δουλεύει υπερβολικά.
Φυσικά, ήμουν πάντα εξαντλημένη αλλά έλεγα στον εαυτό μου ότι θα χαλάρωνα όταν θα είχα επιτέλους πετύχει αρκετά. Ναι, η λίστα με τα πράγματα που είχα να κάνω πάντα φαινόταν να μεγαλώνει, αλλά έπειθα τον εαυτό μου ότι αυτό δεν ήταν πρόβλημα, αφού το κίνητρό μου δεν ήταν ο ανταγωνισμός ή η ανασφάλεια, αλλά η προσωπική μου εξέλιξη και η επιθυμία μου να είμαι πρότυπο για άλλους ανθρώπους. Το βιογραφικό μου ήταν γεμάτο λαμπρές διακρίσεις και πτυχία.
Δεδομένου ότι είχα κάνει πολύ κόπο προκειμένου να γίνω η ιδανική μέντορας, έχει ίσως κάποια λογική ότι η αφύπνισή μου προήλθε από ένα πρόσωπο που καθοδηγούσα. Πριν από λίγα χρόνια, στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, όπου διδάσκω ως καθηγήτρια, παρότρυνα έναν ιδιαίτερα ταλαντούχο φοιτητή να κάνει διδακτορικό και να στοχεύσει σε ανώτερες θέσεις στον κλάδο της συμβουλευτικής. Η απάντησή του ήταν σοκαριστική: «Πάντα ήθελα να βρεθώ σε ηγετικές θέσεις, μέχρι που γνώρισα εσάς».
Αναφέρθηκε στα email που έστελνα αργά το βράδυ, στα απαντητικά μου μηνύματα που έφθαναν πολύ νωρίς το πρωί και στο μονίμως γεμάτο πρόγραμμά μου, που περιλάμβανε ελάχιστα διαλείμματα. Αναρωτήθηκε πώς έβρισκα χρόνο για τον εαυτό μου, την οικογένειά μου, τους φίλους μου. «Η δουλειά είναι σημαντική αλλά εξίσου σημαντικό είναι και το να ζω τη ζωή μου» είπε. «Αν έχει τέτοιο προσωπικό κόστος, δεν νομίζω ότι θέλω να το κάνω».
Η κριτική του ήταν ταπεινωτική. Νόμιζα πως ήμουν λαμπρό παράδειγμα για τα κέρδη που αποκομίζει κανείς από τη σκληρή δουλειά. Αντί για αυτό είχα γίνει παράδειγμα προς αποφυγή.
Καθώς τα λόγια του φοιτητή μου στριφογύριζαν στο μυαλό μου, άρχισα να συνειδητοποιώ το τίμημα που έχει σε προσωπικό επίπεδο η νοοτροπία της εργασιομανίας. Ημουν τόσο απασχολημένη με το να τικάρω κουτάκια και να στέλνω email, που δεν έτρωγα σωστά, δεν κοιμόμουν καλά και δεν περνούσα πραγματικά χρόνο με ανθρώπους εκτός δουλειάς – ούτε καν με τον σύζυγό μου. Αν συνέχιζα να δίνω προτεραιότητα στη δουλειά έναντι όλων των άλλων πραγμάτων, μήπως κινδύνευα να χάσω αυτά τα «άλλα πράγματα»;
Ελπίζοντας να βρω το περιθώριο να σκεφτώ, έκανα κράτηση σε ένα retreat. Μετά από ένα μάθημα γιόγκα, συγχάρηκα μία από τις συμμετέχουσες για το πόσο άψογα είχε εκτελέσει όλες τις στάσεις. Ο διοργανωτής του retreat με πήρε στην άκρη και με ρώτησε ευγενικά γιατί ήμουν τόσο επικεντρωμένη στο επίτευγμα κάποιου άλλου ανθρώπου. Είχα καταφέρει να μετατρέψω έναν χώρο αυτοφροντίδας και προσωπικής ανάπτυξης σε μια ακόμη αρένα ανταγωνισμού.
Το να ξεμάθεις τη νοοτροπία του εργασιομανούς δεν είναι εύκολο. Ξεκίνησα με μικρά βήματα.
Αρχισα να αφιερώνω μία ώρα κάθε πρωί για άσκηση, καφέ και ήρεμο ξεκίνημα της μέρας μου, το οποίο σήμαινε ότι έπρεπε να πηγαίνω για ύπνο νωρίτερα και να αντιστέκομαι στην παρόρμηση να ασχοληθώ το βράδυ με τα συσσωρευμένα email. Ακόμη και αυτή η μικρή αλλαγή ήταν δύσκολη – πάντα υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν μια απάντηση. Ξεκίνησα όμως να βλέπω πώς το να στέλνω email πριν ξαπλώσω είχε ως αποτέλεσμα απλώς περισσότερα email το επόμενο πρωί. Αποδείχτηκε ότι μπορούσα απλώς να σπάσω αυτόν τον φαύλο κύκλο χωρίς κανένα πρόβλημα.
Αντί να βλέπω τα Σαββατοκύριακα ως έναν τρόπο για να προλάβω τις υποχρεώσεις της εβδομάδας, άρχισα να χρησιμοποιώ αυτόν τον χρόνο για να χαλαρώσω πραγματικά και να είμαι με ανθρώπους για τους οποίους νοιάζομαι. Αυτό ήταν πολύ πιο διασκεδαστικό. Ενιωθα επίσης πολύ πιο αναζωογονημένη όταν ερχόταν η ώρα να επιστρέψω στη δουλειά.
Ξεκίνησα να δουλεύω έξω όταν ο καιρός ήταν καλός, σταμάτησα να κάνω τηλεφωνήματα κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών μου και έδωσα στον εαυτό μου χρόνο απλώς για να σκέφτομαι. Οι ιδέες μου έγιναν πιο καθαρές και ένιωθα λιγότερο άγχος. Είδα επίσης ότι τίποτα δεν διαλύθηκε μόνο και μόνο επειδή έκανα ένα βήμα πίσω.
Καθώς ήμουν η πρώτη στην οικογένεια που πήγε στο πανεπιστήμιο και τα κατάφερα καλά, συνήθιζα να προβάλλω τη ζωή μου ως παράδειγμα όταν συμβούλευα άλλους ανθρώπους. Τώρα δεν ενθαρρύνω πλέον τους φοιτητές να ακολουθήσουν τα βήματά μου. Τους διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει μόνο ένα μονοπάτι που οδηγεί στην επιτυχία. Προσθέτω δε, με ειλικρινή ταπεινοφροσύνη, ότι εγώ ακόμη ψάχνω τον δικό μου δρόμο προς τα εμπρός.
Η Katina Sawyer είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και μία από τις συγγραφείς του βιβλίου «Leading for wellness» («Ηγεσία και ευζωία») που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Wiley.
To κείμενο δημοσιεύθηκε στη στήλη «About Face» («Στροφή 180º») της «Wall Street Journal» όπου παρουσιάζονται ιστορίες ανθρώπων που άλλαξαν άποψη.