Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι καταλαβαίνουν τι εννοεί ο Ντόναλντ Τραμπ: Πρέπει να φροντίσουν την άμυνά τους – με λιγότερη βοήθεια από τους Αμερικανούς. Αλλά στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια αυτό το Σαββατοκύριακο, αρκετοί Ευρωπαίοι σύμμαχοι σήκωσαν τα χέρια ψηλά.
Το κεντρικό ερώτημα που στροβιλίζεται είναι ποιος θα είναι ο πάροχος ασφάλειας της ηπείρου αν ο αμερικανικός στρατός μειώσει την παρουσία του ή απλά τα μαζέψει και φύγει. «Ποιο θα είναι αυτό το πρόσωπο;», αναρωτήθηκε ο Giedrimas Jeglinskas, πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας στο κοινοβούλιο της Λιθουανίας και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Πρέπει να έχεις κάποιου είδους ισχυρή δύναμη πίσω σου για να κάθεσαι πραγματικά στο τραπέζι τώρα».
Η Γερμανία έχει τη μεγαλύτερη οικονομία της ηπείρου, αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει τα τελευταία αμυντικά σχέδια του Βερολίνου μέχρι τις εκλογές αυτού του μήνα. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αναλάβει την Ομάδα Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας – τουλάχιστον προς το παρόν. Η Πολωνία διαθέτει πλέον τον τρίτο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας, πίσω μόνο από τους ευμετάβλητους Τούρκους και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ιταλία ηγείται της Συμμαχικής Δύναμης Ανταπόκρισης του ΝΑΤΟ.
Η συμμαχία έχει αρχίσει να τροποποιεί τα αμυντικά της σχέδια για να μειώσει το μερίδιο των στρατιωτικών μέσων που λαμβάνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να μεταφέρει το βάρος προς την Ευρώπη, δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. Οι ευρωπαϊκοί στρατοί αναμένεται να είναι σε θέση να παρατάξουν ένα σώμα 20.000 έως 45.000 στρατιωτών, παρόμοιο με το Πέμπτο Σώμα του αμερικανικού στρατού που έχει έδρα στην Πολωνία.
Πληρώνοντας για την άμυνα
Οι αμυντικοί προϋπολογισμοί, εν τω μεταξύ, αυξάνονται. Ο στόχος αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ κινείται από το 2% του ΑΕΠ σε «σημαντικά περισσότερο από το 3%», δήλωσε ο επικεφαλής της συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, στο POLITICO.
Οι ΗΠΑ έχουν 80.000 στρατιώτες στην Ευρώπη, αριθμός που έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 25% από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια. Ο ευρωπαϊκός πυλώνας του ΝΑΤΟ και του Ηνωμένου Βασιλείου ξοδεύουν περίπου 460 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για την άμυνα, περίπου το ήμισυ του προϋπολογισμού του Πενταγώνου.
Επισκεπτόμενος τη συμμαχία αυτή την εβδομάδα, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ είπε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα βρίσκονται στην Ευρώπη προς το παρόν, αλλά ότι «αυτό που θα συμβεί σε πέντε ή 10 ή 15 χρόνια από τώρα είναι μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης».
Δεν ήταν δύσκολο για τους περισσότερους Ευρωπαίους να διαβάζουν ανάμεσα στις γραμμές. «Είναι ξεκάθαρο πού βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν είναι στην Ευρώπη», είπε ένας πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, στον οποίο, όπως και άλλοι, δόθηκε η ανωνυμία για να μιλήσει ειλικρινά για τη δυναμική εντός της συμμαχίας. «Η Ευρώπη θα συνειδητοποιήσει: Γαμώτο, είμαστε μόνοι μας».
Στο συνέδριο του Μονάχου, αυτές οι συζητήσεις κυριάρχησαν από το μπαρ του πρώτου ορόφου μέχρι το καφενείο στον ημιώροφο ανάμεσα σε διπλωμάτες, εθνικούς ηγέτες και αξιωματούχους ασφαλείας, όλοι προσπαθώντας να βγάλουν κάποιο νόημα από τα ανάμεικτα μηνύματα της κυβέρνησης Τραμπ αυτή την εβδομάδα.
Οι συζητήσεις είναι τόσο επείγουσες που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συγκάλεσε έκτακτη συνάντηση ηγετών στο Παρίσι σήμερα, δηλώνοντας την επιθυμία του να είναι ηγέτης σε μια ήπειρο που αναζητά απεγνωσμένα διέξοδο.
Ενόψει της ετήσιας συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη αυτό το καλοκαίρι, η συμμαχία απευθύνεται σε κάθε μέλος της για να αναπτύξει μια νέα φιλόδοξη δύναμη ταχείας αντίδρασης, η οποία θα μπορούσε να στείλει 100.000 στρατιώτες για να απαντήσουν σε μια ρωσική επίθεση εντός 10 ημερών και έως και 500.000 εντός έξι μηνών – πολύ πέρα από οτιδήποτε μπορούν να κάνουν μόνοι τους οι Βρετανοί, οι Γάλλοι ή οι Γερμανοί.
«Τα έθνη καλούνται τώρα να τα βάλουν κάτω», δήλωσε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Ivo Daalder. «Δεν είναι ότι οι Γερμανοί θα βγουν μπροστά και θα κάνουν ό,τι χρειάζεται. Το θέμα είναι, πώς θα το κάνουμε συλλογικά αυτό».
Αξιωματούχος ασφαλείας δήλωσε ότι θα μπορούσαν να δουν έναν συνδυασμό του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας και της Ολλανδίας να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο, καθώς είναι μακροχρόνια μέλη της συμμαχίας που έχουν υποστηρίξει την Ουκρανία και έχουν αυξήσει τις δικές τους αμυντικές δαπάνες.
Ένας άλλος νομοθέτης από μια χώρα του ΝΑΤΟ είπε επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο προφανής υποψήφιος για να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην καθοδήγηση της συμμαχίας, σημειώνοντας ότι ο υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι ανέλαβε ήδη την ηγεσία της Ομάδας Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας την περασμένη εβδομάδα, την πρώτη φορά εδώ και τρία χρόνια που στη μηνιαία συνάντηση δεν προήδρευε ο επικεφαλής της αμερικανικής άμυνας.
«Νομίζω ότι θα πρέπει να είναι ένα σύμπλεγμα», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Chris Van Hollen. «Δεν χρειάζεται να είναι όλοι. Αλλά θα πρέπει να έχετε κάποιες από τις μεγάλες χώρες – Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και σε συνδυασμό με την Ολλανδία και το Βέλγιο» πρόσθεσε.
Το ΝΑΤΟ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από δύο στρατιωτικά επιτελεία υπό αμερικανική ηγεσία για την αποτροπή μιας ρωσικής επίθεσης. Και τα έθνη εξαρτώνται ίσως ακόμη περισσότερο από τον αμερικανικό στρατό που είναι σε θέση να στείλει στρατεύματα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού Ωκεανού σε περίπτωση ευρωπαϊκού πολέμου.
«Είναι κρίσιμο το γεγονός ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξακολουθεί να πιστεύει στο Άρθρο 5, και το πιστεύει», δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, αναφερόμενος στο σύμφωνο συλλογικής άμυνας της ομάδας. «Δεν νομίζω ότι έχουμε κανένα λόγο να πιστεύουμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι δεσμευμένες».
Αλλά ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες λένε ότι καλωσορίζουν την ευκαιρία να εντείνουν τις προσπάθειές τους. «Η νέα κυβέρνηση μας θέτει κάποια σκληρά ερωτήματα και αυτή είναι μια ευκαιρία και για εμάς να εντείνουμε τις προσπάθειές μας και να κάνουμε περισσότερα», δήλωσε ο Pål Jonson, υπουργός Άμυνας της Σουηδίας. «Δεν πρόκειται για διαγωνισμό ομορφιάς της ηγεσίας ή κάτι τέτοιο».
Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος συμφώνησε ότι η συμμαχία του ΝΑΤΟ πρέπει να κοιτάξει καλά τον εαυτό της και να κάνει περισσότερα τόσο για τη χρηματοδότηση νέων αγορών όπλων όσο και για να διασφαλίσει ότι οι στρατοί της είναι έτοιμοι. «Πρέπει να συγκροτήσουμε έναν συνασπισμό των προθύμων εντός του ΝΑΤΟ», που θα μπορεί να λειτουργήσει ως πραγματική αποτρεπτική δύναμη για κάθε πιθανό νέο τυχοδιωκτισμό του Πούτιν στην ήπειρο.
Ο αξιωματούχος είπε ότι υπάρχει η αίσθηση ότι ο Πούτιν δεν θα ξεκινήσει νέους πολέμους κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, δίνοντας στη συμμαχία ένα περιθώριο τεσσάρων ετών για να προετοιμαστεί περαιτέρω για την αποτροπή της Μόσχας. Όμως η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται ήδη να παίζει τα παιχνίδια της ανάμεσα στους Ευρωπαίους.
Αυτό φάνηκε την Παρασκευή, όταν ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς επέλεξε να μην συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο Μόναχο και μίλησε αυστηρά στη Ρουμανία και τη Γερμανία στην κεντρική του ομιλία. Ο Hegseth, σε μια επίσκεψη στη γειτονική Πολωνία, αποκάλεσε τη Βαρσοβία, η οποία πρόκειται να δαπανήσει 4,7% του ΑΕΠ για την άμυνα φέτος, «πρότυπο συμμάχου».
Σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, ορισμένοι από τους συμμάχους του Τραμπ στο Κογκρέσο -ακόμη και εκείνοι που δεν βλέπουν τους Αμερικανούς να αποσύρονται από το ΝΑΤΟ- φαίνεται να βλέπουν τον “διαγωνισμό” για την ευρωπαϊκή στρατιωτική ηγεσία περισσότερο ως διαγωνισμό ομορφιάς.
«Η Ευρώπη θα πρέπει να καταστήσει τον εαυτό της τον πιο επιθυμητό εταίρο», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων για τις Εξωτερικές Υποθέσεις Μπράιαν Μαστ. «Κάθε μεμονωμένη χώρα θα πρέπει να καταστήσει τον εαυτό της τον πιο επιθυμητό εταίρο, όχι απλώς λέγοντας «θέλω να φτάσω σε έναν αριθμό», αλλά καθιστώντας τον εαυτό της κυρίαρχη δύναμη». Θα ανταποκριθεί κάποια ευρωπαϊκή χώρα στο κάλεσμα;
«Μιλάμε για κλήσεις αφύπνισης εδώ και αρκετό καιρό», δήλωσε ένας Γερμανός αξιωματούχος. «Συνεχίζουμε να πατάμε το κουμπί αναβολής».
Πηγή: Politico