Αυξάνονται οι ενδείξεις που μαρτυρούν ότι, εκτός από τους Ιουδαίους, στην ιστορική εξέγερση του Bar Kokhba (Τρίτος Ιουδαϊκός Πόλεμος), συμμετείχαν και οι άνθρωποι της Γαλιλαίας, όπως αποκαλύπτουν αρχαιολόγοι που διεξάγουν ανασκαφές σε υπόγειο συγκρότημα στο αρχαίο εβραϊκό χωρίο Huqoq.
To 132 π.Χ., οι Εβραίοι της Ιουδαίας εξεγέρθηκαν ενάντια στον Ρωμαίο ηγεμόνα, σε μία άνευ προηγουμένου επίδειξη ύβρεως. Η εξέγερση του Bar Kokhba, υπό την καθοδήγηση του Εβραίου επαναστάτη Simon Bar Kokhba, ήταν ο τρίτος και τελευταίος πόλεμος των Εβραίων εναντίον της Ρώμης.
Η ανακάλυψη μίας άγνωστης κρύπτης αποκαλύπτει ένα άγραφο κομμάτι της ιστορίας
Όσο για τον τόπο διεξαγωγής της εξέγερσης, ιστορικές πηγές αναφέρουν το προοίμιο, τις ρωμαϊκές προκλήσεις και τις αντιδράσεις των Εβραίων, σε μεγάλο βαθμό να εκτυλίσσονται στη ρωμαϊκή επαρχία της Ιουδαίας, ενώ πουθενά δεν αναφέρεται η Γαλιλαία. Τη Δευτέρα 18 Μαρτίου ωστόσο, η Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, αποκάλυψε ένα ακόμη συγκρότημα, αποτελούμενο από κρυψώνες στη Γαλιλαία, στο χωριό Huqoq. Πρόκειται για ένα υπέροχο σύμπλεγμα υπόγειων κρυψώνων που ίσως αποκαλύψει ένα κομμάτι της άγραφης ιστορίας.
Για την ακρίβεια, οι κρυψώνες είχαν ανακαλυφθεί μισό αιώνα πριν, από μέλος του Kibbutz Huqoq, εκμυστηρεύτηκε ο καθηγητής Yinon Shivtiel, του κολεγίου Zefat, ο οποίος ερευνά αρχαίες κρυψώνες στο Ισραήλ και τη Γαλιλαία, εδώ και αρκετά χρόνια. Το συγκρότημα στο Huqoq, ωστόσο, ανασκάφηκε πλήρως μόλις πρόσφατα, και τους αρχαιολόγους περίμενε μία έκπληξη. Το σύμπλεγμα ήταν πολύ πιο μεγάλο απ’ όσο περίμεναν.
Πυκνή η παρουσία κρησφύγετων στο Ισραήλ και τη Γαλιλαία
Σήμερα, οι αρχαιολόγοι έχουν καταγράψει εκατοντάδες σπήλαια και κοιλότητες, κάποια από τα οποία φυσικά, και άλλα λαξευμένα στον βράχο, κάποια στις προσόψεις των βράχων, όπου κρύβονταν οι Εβραίοι απ’ τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Αυτά ήταν τα καταφύγια των ανθρώπων της κοινότητας, καθώς, οι στρατιώτες πολεμούσαν έξω απ’ αυτή, λέει στη Haaretz, ενώ έβγαιναν για λίγο στην επιφάνεια από τα έγκατα του υπογείου Huqoq, το οποίο βρίσκεται κοντά στη Θάλασσα της Γαλιλαίας.
«Ορισμένες φορές, οι εξεγερμένοι εξαπέλυαν επιθέσεις στους Ρωμαίους απ’ τα κρυμμένα λημέρια τους» περιγράφει στη Haaretz.
Το θέμα είναι ότι, στη Γαλιλαία έχουν βρεθεί 83 συγκροτήματα με κρυψώνες, πέρα δηλαδή απ’ την Ιουδαία. Πολλά, αν και όχι όλα, χρονολογούνται στον Πρώτο Ιουδαϊκό-Ρωμαϊκό Πόλεμο, δηλαδή την Μεγάλη Επανάσταση που κατάληξε σε ατίμωση για τους Εβραίους, το 70 π.Χ. Το συμπέρασμα των αρχαιολόγων βασίζεται, μεταξύ άλλων, σε σύγκριση με πιο αξιόπιστα χρονολογημένες κρυψώνες της Ιουδαίας. Εικάζεται ότι και τα 16 συγκροτήματα κρυψώνων της Γαλιλαίας, σχετίζονταν προφανώς με την εξέγερση του Bar Kokhba, εξηγεί ο Shivtiel.
Περίπλοκο σύστημα υπόγειας επικοινωνίας
Από όσα έχουν βρεθεί, το υπόγειο συγκρότημα στο Huqoq έχει σήραγγες που συνδέουν οκτώ θαλάμους κάτω απ’ την κατοικημένη επιφάνεια του χωριού, αποτελώντας το «πετράδι του στέμματος» των υπόγειων σπηλαίων. «Αν μη τι άλλο, είναι εντυπωσιακό. Πρόκειται για το πιο εκτεταμένο συγκρότημα κρυψώνων που έχει ανακαλυφθεί έως σήμερα στη Γαλιλαία».