Αν και η ευτυχία μπορεί πράγματι να διδαχθεί, το κλειδί για τη διατήρηση των πλεονεκτημάτων της βρίσκεται στη συνεχή εξάσκηση, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Higher Education. Τα ευρήματα της μελέτης, με επίκεντρο το μάθημα “Επιστήμη της ευτυχίας” στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δείχνουν ότι η υιοθέτηση συνηθειών που βασίζονται σε στοιχεία, όπως η ευγνωμοσύνη, η άσκηση, ο διαλογισμός και η τήρηση ημερολογίου, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ευημερία, αλλά μόνο αν οι πρακτικές αυτές διατηρηθούν με την πάροδο του χρόνου.
Το μάθημα “Επιστήμη της ευτυχίας”, το οποίο βασίζεται στο μάθημα “Ψυχολογία και καλή ζωή” του Πανεπιστημίου Yale, έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την ψυχική ευημερία μέσα από τον φακό της επιστημονικής έρευνας.
Το μάθημα αυτό, που ξεκίνησε το 2018, αποφεύγει τις παραδοσιακές εξετάσεις και τα μαθήματα, εστιάζοντας αντ’ αυτού στη μετάδοση γνώσεων σχετικά με το τι αποκαλύπτει η σύγχρονη έρευνα στην ψυχολογία και τη νευροεπιστήμη που έχει αξιολογηθεί από ομοτίμους για τη φύση της ευτυχίας.
Καλύπτοντας μια σειρά θεμάτων από τους βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες της ευτυχίας έως πρακτικές συμβουλές για την ενίσχυση της ψυχικής ευεξίας, το μάθημα ενθαρρύνει τους φοιτητές να ασχοληθούν με δραστηριότητες που βασίζονται σε στοιχεία – ή “hacks για την ευτυχία”. Η προσέγγιση αυτή έχει ως στόχο όχι απλώς να εκπαιδεύσει, αλλά να εξοπλίσει τους φοιτητές με εργαλεία για να ενισχύσουν ενεργά τη δική τους ψυχική υγεία.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μαθήματα ψυχοεκπαίδευσης μπορούν να ενισχύσουν την ψυχολογική ευημερία βραχυπρόθεσμα, ωστόσο δεν είναι βέβαιο αν αυτές οι βελτιώσεις διαρκούν μακροπρόθεσμα. οι ερευνητές ξεκίνησαν την τρέχουσα μελέτη για να διερευνήσουν αν η συμμετοχή σε ένα δομημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα όπως το μάθημα “Επιστήμη της ευτυχίας” θα μπορούσε να προσφέρει έναν βιώσιμο τρόπο για τη βελτίωση της ψυχικής ευημερίας των φοιτητών.
Εξετάζοντας συστηματικά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τέτοιων ψυχοεκπαιδευτικών μαθημάτων, η ομάδα προσπάθησε να αποκαλύψει αν τα αρχικά οφέλη που παρατηρήθηκαν στην ευημερία των μαθητών θα μπορούσαν να διατηρηθούν με την πάροδο του χρόνου.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα από φοιτητές που είχαν λάβει μέρος στο μάθημα “Επιστήμη της Ευτυχίας” και απάντησαν σε έρευνες παρακολούθησης. Αρχικά, στάλθηκαν προσκλήσεις σε μια ομάδα 905 φοιτητών που είχαν συμμετάσχει είτε σε έρευνες ευημερίας πριν είτε μετά το μάθημα τα προηγούμενα χρόνια, εκ των οποίων οι 638 είχαν διαθέσιμα πλήρη δεδομένα πριν και μετά το μάθημα. Από αυτούς, 228 φοιτητές απάντησαν στη μακροπρόθεσμη έρευνα παρακολούθησης, η οποία πραγματοποιήθηκε 12 έως 29 μήνες μετά τη λήξη του μαθήματος.
Για τη μέτρηση της ευημερίας, η μελέτη χρησιμοποίησε διάφορα καλά επικυρωμένα εργαλεία. Για τη μέτρηση της γενικής ψυχικής ευεξίας χρησιμοποιήθηκε η σύντομη κλίμακα Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale. Η κλίμακα αυτή είναι ευρέως αναγνωρισμένη για την αξιοπιστία και την εγκυρότητά της στη μέτρηση των θετικών πτυχών της ψυχικής υγείας. Για το άγχος, χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή (GAD-7), ενώ. η μοναξιά αξιολογήθηκε με τη χρήση της κλίμακας UCLA Loneliness Scale 3-item version.
Αρχικά, οι φοιτητές που συμμετείχαν στο μάθημα ανέφεραν σημαντική βελτίωση της συνολικής τους ευεξίας, με παρατηρούμενη αύξηση της βαθμολογίας τους κατά 10-15% στη Σύντομη Κλίμακα Ψυχικής Ευεξίας Warwick-Edinburgh. Αυτή η άμεση ενίσχυση αναδεικνύει την αποτελεσματικότητα του μαθήματος στην ενίσχυση της ψυχικής υγείας των φοιτητών βραχυπρόθεσμα.
Περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες (50,67%) ανέφεραν ότι συνέχισαν τουλάχιστον μία από τις πρακτικές που ενισχύουν την ευτυχία και παρουσιάστηκαν στο μάθημα, όπως η έκφραση ευγνωμοσύνης, η εξάσκηση της ενσυνειδητότητας ή του διαλογισμού, η τακτική σωματική δραστηριότητα, η τήρηση ημερολογίου ή οι πράξεις καλοσύνης. Μεταξύ αυτών, η ευγνωμοσύνη ήταν η πιο συχνά συνεχιζόμενη πρακτική.
Όταν οι ερευνητές διεξήγαγαν αξιολογήσεις παρακολούθησης έως και 29 μήνες μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, προέκυψε μια διαφοροποιημένη εικόνα. Η άνοδος της ευεξίας που βίωσαν οι μαθητές δεν ήταν εγγενώς διαρκής. Μόνο εκείνοι που συνέχισαν ενεργά να εφαρμόζουν τις “χάρες της ευτυχίας” που έμαθαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος κατάφεραν να διατηρήσουν τα βελτιωμένα επίπεδα ευημερίας μακροπρόθεσμα.
“Η μελέτη αυτή δείχνει ότι η απλή παρακολούθηση ενός μαθήματος – είτε αυτό γίνεται στο γυμναστήριο, είτε σε ένα καταφύγιο διαλογισμού είτε σε ένα τεκμηριωμένο μάθημα ευτυχίας όπως το δικό μας – είναι μόνο η αρχή: πρέπει να δεσμευτείτε να χρησιμοποιείτε αυτά που μαθαίνετε σε τακτική βάση”, εξήγησε ο Bruce Hood, κύριος συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής αναπτυξιακής ψυχολογίας της κοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.
“Πολλά από αυτά που διδάσκουμε περιστρέφονται γύρω από παρεμβάσεις θετικής ψυχολογίας που αποσπούν την προσοχή σας από τον εαυτό σας, βοηθώντας τους άλλους, βρισκόμενοι με φίλους, ευγνωμοσύνη ή διαλογισμό. Αυτό είναι το αντίθετο από το σημερινό δόγμα της “αυτοφροντίδας”, αλλά αμέτρητες μελέτες έχουν δείξει ότι το να βγαίνουμε από το κεφάλι μας βοηθάει να απομακρυνθούμε από τις αρνητικές αναστολές που μπορεί να είναι η βάση τόσων πολλών προβλημάτων ψυχικής υγείας”.
Η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της προληπτικής προσέγγισης της ψυχικής υγείας. Όμως η έρευνα έχει ορισμένους περιορισμούς, όπως η πιθανότητα μεροληψίας της απάντησης και οι προκλήσεις της διασφάλισης αντιπροσωπευτικού δείγματος σε μακροχρόνιες παρακολουθήσεις. Αυτές οι επιφυλάξεις ανοίγουν το δρόμο για μελλοντικές έρευνες που θα βελτιώσουν περαιτέρω την κατανόηση του τρόπου αποτελεσματικής διατήρησης της ψυχικής ευεξίας μέσω ψυχοεκπαιδευτικών μαθημάτων.