Σε μια νέα και σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances, οι ερευνητές φέρνουν στο φως νέες γνώσεις σχετικά με τη σύνθετη σχέση μεταξύ συναισθήματος και αντίληψης.
Με επικεφαλής μια ομάδα Ιταλών νευροεπιστημόνων από το IMT School for Advanced Studies Lucca και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορίνο, το ερευνητικό πρόγραμμα διερευνά πώς ο εγκέφαλος κατασκευάζει συναισθηματικές εμπειρίες.
“Το συναίσθημα και η αντίληψη είναι βαθιά συνυφασμένες, ωστόσο οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους ο εγκέφαλος αναπαριστά συναισθηματικές περιπτώσεις έχουν παραμείνει άγνωστοι”, λέει η Giada Lettieri, ερευνήτρια ψυχολογίας στη Σχολή IMT και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
“Η έρευνά μας αντιμετωπίζει αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, παρέχοντας κρίσιμες πληροφορίες για το πώς ο εγκέφαλος οργανώνει και αναπαριστά τις συναισθηματικές πληροφορίες σε διαφορετικές αισθητηριακές λειτουργίες και ως αποτέλεσμα προηγούμενης αισθητηριακής εμπειρίας“.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές έδειξαν την ταινία «Τα σκυλιά της Δαλματίας» σε μια ομάδα 50 εθελοντών και παρακολούθησαν με λειτουργική μαγνητική τομογραφία την εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την εξέλιξη της πλοκής της ταινίας.
Οι θεατές της ταινίας στον σαρωτή ήταν τόσο άτομα με τυπική ανάπτυξη όσο και εκ γενετής τυφλοί και εκ γενετής κωφοί εθελοντές, στους οποίους παρουσιάστηκε η ηχητική αναπαραγωγή και η βουβή εκδοχή της ταινίας, αντίστοιχα.
Οι ερευνητές ζήτησαν επίσης από μια ομάδα 124 ανεξάρτητων συμμετεχόντων να εκφράσουν και να αξιολογήσουν τα συναισθήματά τους ενώ παρακολουθούσαν την ίδια ταινία εκτός σαρωτή, προσπαθώντας να προβλέψουν την εγκεφαλική αντίδραση των ατόμων με και χωρίς αισθητηριακή στέρηση κατά την εμπειρία της διασκέδασης, του φόβου και της θλίψης, μεταξύ άλλων συναισθημάτων.
“Η συμπερίληψη στο πείραμα ατόμων με συγγενή αισθητηριακή στέρηση – τυφλών και κωφών – είναι ένας τρόπος να αναλύσουμε και να αποκρυπτογραφήσουμε τη συμβολή της αισθητηριακής εμπειρίας στους νευρωνικούς μηχανισμούς που διέπουν τα συναισθήματα” εξηγεί ο Luca Cecchetti, ερευνητής στη Σχολή IMT και κύριος συγγραφέας και επιβλέπων της μελέτης.
“Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι κατηγορίες των συναισθημάτων αντιπροσωπεύονται στον εγκέφαλο ανεξάρτητα από την αισθητηριακή εμπειρία και τους τρόπους. Συγκεκριμένα, υπάρχει ένα κατανεμημένο δίκτυο που περιλαμβάνει αισθητηριακές, προμετωπιαίες και κροταφικές περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες κωδικοποιούν συλλογικά συναισθηματικές περιπτώσεις.
“Αξιοσημείωτο είναι ότι ο κοιλιακά προμετωπιαίος φλοιός αναδείχθηκε ως βασικός τόπος αποθήκευσης μιας αφηρημένης αναπαράστασης των συναισθημάτων, η οποία δεν εξαρτάται από την προηγούμενη αισθητηριακή εμπειρία ή την τροπικότητα”.
Η ύπαρξη μιας αφηρημένης κωδικοποίησης των συναισθημάτων στον εγκέφαλο σημαίνει ότι, παρόλο που μπαίνουμε στον πειρασμό να πιστέψουμε ότι τα συναισθήματά μας εξαρτώνται άμεσα από το τι συμβαίνει στον περιβάλλοντα κόσμο, ο εγκέφαλός μας είναι αυτός που είναι καλωδιωμένος για να παράγει συναισθηματικό νόημα ανεξάρτητα από το αν είμαστε σε θέση να δούμε ή να ακούσουμε.
“Σε έναν κόσμο όπου τα άτομα που στερούνται αισθήσεων συχνά παραβλέπονται, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς οι νοητικές ικανότητες και οι αντίστοιχες νευρωνικές αναπαραστάσεις τους μπορούν να εξελίσσονται και να βελτιώνονται χωρίς αισθητηριακές εισροές, ώστε να προωθήσουμε περαιτέρω την κατανόηση του συναισθήματος και του ανθρώπινου εγκεφάλου”, λέει ο Lettieri.