Η Γερμανία, η βιομηχανική ατμομηχανή της Ευρώπης, παλεύει με μια κρίσιμη έλλειψη εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την οικονομία είναι κενές και οι μισές επιχειρήσεις της χώρας αδυνατούν να βρουν αρκετούς εργαζόμενους.
Αντιμέτωπες με αυτή την κρίση, δεκάδες επιχειρήσεις δοκιμάζουν μια στρατηγική που, επιφανειακά τουλάχιστον, μπορεί να φαίνεται αντιφατική: να βάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν λιγότερες ημέρες.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, 31 εταιρείες στη Γερμανία ξεκίνησαν πιλοτικά μια “τετραήμερη” εβδομάδα εργασίας. Επικεφαλής της πρωτοβουλίας είναι η μη κερδοσκοπική εταιρεία 4 Day Week Global (4DWG) και η εταιρεία συμβούλων διαχείρισης Intraprenör. Άλλες 14 εταιρείες θα συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία τον Μάρτιο.
Το γερμανικό δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο του Münster, θα πραγματοποιήσει επιστημονική αξιολόγηση των δοκιμών διάρκειας έξι μηνών, στις οποίες αναμένεται να συμμετάσχουν έως και 600 εργαζόμενοι.
Η 4DWG, η οποία διεξάγει παρόμοιες δοκιμές σε πολλές άλλες χώρες, πιστεύει ότι η μείωση των ημερών εργασίας, με ταυτόχρονη διατήρηση των αμοιβών στα ίδια επίπεδα, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικότητας για τις επιχειρήσεις και τη βελτίωση της ευημερίας των εργαζομένων, δίνοντας κίνητρα στο καταπονημένο εργατικό δυναμικό. Η προσέγγιση θα μπορούσε επίσης να προσελκύσει στο εργατικό δυναμικό άτομα που δεν μπορούν να εργάζονται πέντε ημέρες την εβδομάδα, συμβάλλοντας στην άμβλυνση της στενότητας της εργασίας.
Σε τι διαφέρει όμως το γερμανικό πείραμα από μια σειρά προσπαθειών σε άλλες χώρες να δοκιμάσουν μια μικρότερη εβδομάδα εργασίας; Τι έχουν δείξει αυτές οι προηγούμενες δοκιμές – είναι οι εργαζόμενοι πιο παραγωγικοί όταν εργάζονται λιγότερες ώρες; Είναι δυνατόν η παγκόσμια οικονομία να στραφεί σε μια εβδομάδα εργασίας τεσσάρων ημερών και θα ακολουθήσουν το παράδειγμα άλλες χώρες;
Η γερμανική δοκιμή χρησιμοποιεί πιο εξελιγμένες τεχνικές για τη σύγκριση πιο αξιόπιστων δεδομένων από προηγούμενες δοκιμές σε άλλες χώρες, λένε οικονομολόγοι, εμπειρογνώμονες και ερευνητές, αν και εξακολουθεί να έχει ελλείψεις. Τα αποτελέσματά της θα μπορούσαν να προσφέρουν την πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα οφέλη και τις παγίδες της τετραήμερης εβδομάδας. Αλλά ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της στρατηγικής παραδέχονται ότι η μετακίνηση όλων των θέσεων εργασίας σε μια μικρότερη εβδομάδα εργασίας μπορεί να μην είναι δυνατή.
Η μακρά ιστορία της συζήτησης για τη σύντομη εβδομάδα εργασίας
Το αίτημα για ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής προέκυψε από το συνδικαλιστικό κίνημα σε ορισμένες περιοχές του κόσμου τον 19ο αιώνα, το οποίο διεκδικούσε οκτώ ώρες εργασίας, οκτώ ώρες αναψυχής και οκτώ ώρες ανάπαυσης.
Στη συνέχεια, η σύγχρονη οικονομία είδε την πρώτη πλήρη δοκιμή μιας μικρότερης εβδομάδας εργασίας. Ο Timothy T Campbell, ανώτερος λέκτορας εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και επιχειρηματικής ηθικής στο Πανεπιστήμιο De Montfort του Ηνωμένου Βασιλείου, εντόπισε τις ρίζες της μειωμένης εβδομάδας εργασίας στη δεκαετία του 1940, όταν οι οδηγοί φορτηγών διανομής καυσίμων και βενζίνης στις Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονταν τέσσερις ημέρες την εβδομάδα.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ιδίως από τη δεκαετία του 1960 και μετά, πραγματοποιήθηκαν αρκετά πειράματα τετραήμερης εβδομάδας, κατέληξε ο Κάμπελ σε ένα ερευνητικό έγγραφο.