Ο φετινός Ιούλιος ήταν ο πιο ζεστός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ στη Γη, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό οργανισμό Copernicus. Πρόκειται για μια αύξηση της θερμοκρασίας που είναι τόσο πρόσφατη και τόσο μεγάλη, ειδικά στους ωκεανούς και ακόμη περισσότερο στον Βόρειο Ατλαντικό και οι επιστήμονες αναρωτιούνται αν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για αυτό το φαινόμενο.
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η αιτία της πρόσφατης ακραίας αύξησης της θερμοκρασίας είναι η κλιματική αλλαγή από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου που έχει προκαλέσει μια μακρά ανοδική τάση των θερμοκρασιών. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο επίσης συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας σε τμήματα του Ειρηνικού. Ωστόσο ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν ότι υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας.
«Αυτό που βλέπουμε είναι κάτι περισσότερο από το Ελ Νίνιο και την κλιματική αλλαγή», δήλωσε ο διευθυντής του Copernicus, Κάρλο Μπουοντέμπο.
Μια άλλη αιτία για την αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να είναι το γεγονός ότι ο αέρας είναι πιο καθαρός μετά την εφαρμογή του νέου ανώτατου ορίου περιεκτικότητας σε θείο για τη ναυτιλία. Μια άλλη πιθανή αιτία είναι οι 165 εκατομμύρια τόνοι νερού που εκτοξεύει ένα ηφαίστειο.
Ο ρόλος του καθαρού αέρα
Ο κλιματολόγος Μάικλ Ντάιμοντ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Φλόριντα υποστηρίζει ότι η ναυτιλία είναι «πιθανώς ο κύριος ύποπτος». Η ναυτιλία χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες βρώμικα καύσιμα που εκπέμπουν σωματίδια τα οποία αντανακλούν το ηλιακό φως σε μια διαδικασία που στην πραγματικότητα ψύχει το κλίμα και συμβάλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Το 2020 τέθηκαν σε ισχύ διεθνείς κανόνες για τη ναυτιλία που περιόρισαν έως και το 80% αυτών των σωματιδίων, γεγονός που αποτέλεσε «ένα σοκ για το σύστημα», δήλωσε ο ατμοσφαιρικός επιστήμονας Τιάνλε Γιουάν της NASA και του Πανεπιστημίου του Maryland Baltimore County.
Η ρύπανση από το θείο αλληλεπιδρούσε με τα χαμηλά σύννεφα, κάνοντάς τα πιο φωτεινά, αλλά αυτό δεν συμβαίνει τόσο πολύ τώρα, εξήγησε. Φέτος το καλοκαίρι ο επιστήμονας παρακολούθησε τις αλλαγές στα σύννεφα που σχετίζονται με τις ναυτιλιακές διαδρομές στον Βόρειο Ατλαντικό και τον Βόρειο Ειρηνικό. Σε αυτά τα σημεία, και σε μικρότερο βαθμό παγκοσμίως, παρατηρείται μια πιθανή αύξηση της θερμοκρασίας από την απώλεια της ρύπανσης από θείο. Και η τάση είναι σε μέρη όπου πραγματικά δεν μπορεί να εξηγηθεί τόσο εύκολα από το Ελ Νίνιο, είπε ο ερευνητής.
Ο Ντάιμοντ υπολογίζει ότι μέχρι τα μέσα του αιών, η ναυτιλία θα ευθύνεται για αύξηση της θερμοκρασίας κατά περίπου 0,1 βαθμούς Κελσίου. Το επίπεδο της αύξησης της θερμοκρασίας θα μπορούσε να είναι πέντε έως 10 φορές μεγαλύτερο σε περιοχές όπως ο Βόρειος Ατλαντικός.
Ο ρόλος των ηφαιστείων
Τον Ιανουάριο του 2022, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Hunga Tonga-Hunga Ha’apai στον Νότιο Ειρηνικό εξερράγη και εκτόξευσε περισσότερους από 165 εκατομμύρια τόνους νερού, σύμφωνα με την ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Κολοράντο για το κλίμα, Μαργκό Κλάιν, η οποία συντονίζει τις διεθνείς προσομοιώσεις στον υπολογιστή για τις κλιματικές επιπτώσεις της ηφαιστειακής έκρηξης. Το ηφαίστειο εκτόξευσε επίσης 550.000 τόνους διοξειδίου του θείου στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
«Η ποσότητα του νερού είναι τόσο απόλυτα τρελή, γιγαντιαία», δήλωσε ο Χόλγκερ Βόμελ, επιστήμονας στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Ερευνών, ο οποίος δημοσίευσε μια μελέτη για τις πιθανές κλιματικές επιπτώσεις της έκρηξης του ηφαιστείου.
Ο Βόλμερ σημείωσε ότι οι υδρατμοί ανέβηκαν πολύ ψηλά στην ατμόσφαιρα για να έχουν ακόμη αισθητή επίδραση, αλλά ότι οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να εμφανιστούν αργότερα. Ωστόσο ο ατμοσφαιρικός επιστήμονας της NASA Πολ Νιούμαν και ο πρώην ατμοσφαιρικός επιστήμονας της NASA Μαρκ Σόμπερλ δήλωσαν ότι από αυτά τα κλιματικά μοντέλα λείπει ένα βασικό συστατικό: η ψυκτική επίδραση του θείου. Συνήθως οι τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις μπορούν να ψύξουν προσωρινά τη Γη με το θείο και άλλα σωματίδια που αντανακλούν το ηλιακό φως. Ωστόσο, το Hunga Tonga εκτόξευσε ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα νερού και μικρή ποσότητα ψυχρού θείου.
Το γεγονός ότι οι διαφορετικές προσομοιώσεις δεν συμφωνούν δεν σημαίνει ότι η επιστήμη είναι λάθος, επισημαίνει ο Κλάιν του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. «Σημαίνει απλώς ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε συναίνεση. Ακόμα προσπαθούμε να το καταλάβουμε», προσθέτει.
Άλλοι πιθανοί παράγοντες
Η έλλειψη αφρικανικής σκόνης, η οποία ψύχει όπως η ρύπανση από το θείο, καθώς και οι αλλαγές στο ρεύμα πίδακα και η επιβράδυνση των ωκεάνιων ρευμάτων, ενδέχεται είναι συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη μας.
Ορισμένοι μη επιστήμονες έχουν εξετάσει τις πρόσφατες ηλιακές καταιγίδες και την αυξημένη δραστηριότητα των ηλιακών κηλίδων στον 11ετή κύκλο του ήλιου και υπέθεσαν ότι το κοντινότερο άστρο της Γης μπορεί να είναι ο ένοχος. Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες παρακολουθούν τις ηλιακές κηλίδες και τις ηλιακές καταιγίδες και δεν έχουν διαπιστώσει ότι συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τον επιστήμονα του Berkeley Earth, Ρόμπερτ Ροντ.
Παρόλα αυτά, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει λόγος να αναζητούμε άλλες αιτίες, καθώς η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή και το Ελ Νίνιο ευθύνονται κυρίως για την αύξηση της θερμοκρασίας.
Ο κλιματολόγος του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια Μάικλ Μαν εκτιμά ότι περίπου τα 5/6 της πρόσφατης αύξησης της θερμοκρασίας οφείλονται στην καύση ορυκτών καυσίμων, ενώ περίπου το 1/6 οφείλεται στο ισχυρό Ελ Νίνιο. Το γεγονός ότι ο κόσμος βγαίνει από μια τριετή περίοδο Λα Νίνια, η οποία μείωσε λίγο τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, και μπαίνει σε ένα ισχυρό Ελ Νίνιο, το οποίο τις αυξάνει, κάνει την επίδραση μεγαλύτερη, είπε.
«Η κλιματική αλλαγή και το Ελ Νίνιο μπορούν να τα εξηγήσουν όλα», δήλωσε η κλιματολόγος του Imperial College του Λονδίνου, Φρεντερίκε Ότο. «Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι άλλοι παράγοντες δεν έπαιξαν ρόλο. Αλλά θα πρέπει οπωσδήποτε να περιμένουμε να το ξαναδούμε αυτό χωρίς την παρουσία των άλλων παραγόντων», σημείωσε.