Οι αρχαιολόγοι που εργάζονται στην τοποθεσία Μίτλα στο νότιο Μεξικό έχουν συναντήσει μια ανακάλυψη αντάξια μιας ταινίας του Ιντιάνα Τζόουνς: έναν λαβύρινθο από θαλάμους και διαδρόμους κρυμμένους κάτω από μια εκκλησία, που αντιπροσωπεύει μια “είσοδο” στον κάτω κόσμο.
Όταν τα κτίρια ανεγέρθηκαν από τους αρχαίους Ζαποτέκους πριν από περισσότερα από 1.000 χρόνια, θα χρησιμοποιούνταν ως θρησκευτικός ναός και θα ήταν γνωστά ως Lyobaa – ο “τόπος της ανάπαυσης”. Αρκετοί τάφοι φαίνεται να αποτελούν μέρος του υπόγειου δικτύου, το οποίο βρίσκεται περίπου 5-8 μέτρα (16-26 πόδια) κάτω από την επιφάνεια.
Για να βρουν τις υπόγειες δομές, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τρεις μεθόδους σάρωσης για να αποκαλύψουν τι ήταν κρυμμένο από την οπτική επαφή: το ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος (μέτρηση των ανακλάσεων ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων), την τομογραφία ειδικής ηλεκτρικής αντίστασης (μέτρηση της εξέλιξης των ηλεκτρικών ρευμάτων) και την τομογραφία σεισμικού θορύβου (μέτρηση της εξέλιξης των σεισμικών κυμάτων).
Συνδυάζοντας τα δεδομένα από αυτές τις τεχνικές, η ομάδα δημιούργησε έναν ολοκληρωμένο χάρτη για το τι βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Σήμερα, στην περιοχή υπάρχει μια εκκλησία, η οποία χτίστηκε μετά την άφιξη των ιεραποστόλων στην περιοχή- ο βωμός της εκκλησίας κρύβει την είσοδο του υπόγειου δικτύου που έχει πλέον χαρτογραφηθεί.
Οι ιεραπόστολοι ήταν αυτοί που κατέγραψαν και σφράγισαν τη Lyobaa. Γραπτά του 1674 από τον Δομινικανό πατέρα Francisco de Burgoa περιγράφουν έναν υπόγειο ναό στο σημείο, που περιλαμβάνει τέσσερις εκτεταμένους, διασυνδεδεμένους θαλάμους και πολλαπλά σπήλαια και σοκάκια βαθιά κάτω από το έδαφος.
Τώρα, φαίνεται ότι αυτός ο τόπος ανάπαυσης έχει βρεθεί ξανά. Οι Ζαποτέκοι πίστευαν ακράδαντα στον υπόκοσμο, λάτρευαν πολλαπλούς θεούς και έδιναν έμφαση στις τελετουργίες – μεταξύ άλλων και όταν κάποιος πέθαινε.
Πιστεύεται ότι ο ναός θα ήταν σε χρήση μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα, οπότε οι Αζτέκοι και στη συνέχεια οι Ισπανοί θα είχαν αναλάβει την περιοχή. Χάρη στις τελευταίες τεχνικές τρισδιάστατης απεικόνισης, το δίκτυο μπορεί να αποκαλυφθεί ξανά.
Αυτή είναι μόνο η πρώτη σεζόν του Project Lyobaa, ενώ για τα επόμενα χρόνια έχουν προγραμματιστεί περαιτέρω σαρώσεις και μελέτες στην περιοχή. Η ομάδα πίσω από αυτό αποτελείται από 15 διεπιστημονικούς ερευνητές, από αρχαιολόγους έως μηχανικούς.
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης περισσότερες ενδείξεις για μια δομή γνωστή ως Παλάτι των Στύλων, το σημαντικότερο αρχαίο μνημείο της περιοχής. Η ανακάλυψη ενός παλαιότερου κατασκευαστικού σταδίου θα βοηθήσει στη συγκρότηση της ιστορίας του λαού Ζαποτέκ.
Αυτή η έρευνα και η ανάλυση δεν αφορούν μόνο τον εντοπισμό αρχαίων μνημείων – αφορά επίσης την αξιολόγηση του σεισμικού και γεωλογικού κινδύνου για αυτά τα μνημεία, ώστε οι ειδικοί να διασφαλίσουν ότι θα διατηρηθούν για τις μελλοντικές γενιές, ώστε να τα μελετήσουν και να διατηρήσουν τους δεσμούς μας με χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας.