Όταν δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη συνετρίβησαν στην οροφή του Κρεμλίνου στις αρχές Μαΐου, ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ δεν χρειάστηκε να περιμένει έρευνα για να εντοπίσει τον ένοχο, αναφέρει ανάλυση του Foreign Affairs. Η επίθεση ήταν μεθοδευμένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι από την Ουκρανία, δήλωσε με αυτοπεποίθηση. “Το Κίεβο κάνει μόνο ό,τι του λένε να κάνει”, εξήγησε.
Λίγες ημέρες αργότερα, αφού ο Ρώσος συγγραφέας Zakhar Prilepin, ένθερμος Ρώσος εθνικιστής και ειλικρινής υποστηρικτής του πολέμου, παραλίγο να δολοφονηθεί από βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο αυτοκίνητό του, το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε με την ίδια σιγουριά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονταν πίσω και από αυτό το έγκλημα. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι το πρόσωπο που αναγνωρίστηκε ως ο κύριος ύποπτος ήταν σαφώς κάποιος από τον υπόκοσμο, ο οποίος, όπως και ο Prilepin, είχε προφανώς πολεμήσει στο πλευρό των αυτονομιστών που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία στην περιοχή Donbas της Ουκρανίας.
Αυτοί οι ισχυρισμοί δεν είναι τυχαίοι. Καθώς η “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” της Μόσχας στην Ουκρανία εξελίσσεται σε έναν μακρύ και δύσκολο πόλεμο, η παλιά ιδεολογία του ρωσικού μεσσιανισμού, που είχε ήδη γίνει το προτιμώμενο εργαλείο του Κρεμλίνου για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, έχει αναδευτεί σε ένα είδος καθοριστικής λογικής για το καθεστώς. Σύμφωνα με τη νέα διαμόρφωση, ο πραγματικός αγώνας της Ρωσίας είναι εναντίον των πανίσχυρων Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες θέλουν να την καταστρέψουν, ενώ η Ουκρανία -όπως και η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ- είναι απλώς ένας υπάκουος δορυφόρος των ΗΠΑ. Για το Κρεμλίνο, μια μοχθηρή αμερικανική συνωμοσία προσφέρει μια βολική εξήγηση για το γιατί ο πόλεμος έχει τραβήξει τόσο πολύ και γιατί ο Πούτιν αποδείχθηκε ότι τελικά δεν είναι και τόσο μεγάλος στρατιωτικός στρατηγός. Βοηθά επίσης να εξηγήσουν οι μέσοι Ρώσοι γιατί ξεκίνησε ο πόλεμος εξαρχής.
Εξεταζόμενη σε αυτό το πλαίσιο, η “ειδική επιχείρηση” έχει εξελιχθεί από μια προσπάθεια ανάκτησης χαμένων αυτοκρατορικών εδαφών σε μια πολιτισμική μάχη μεταξύ των δυνάμεων του καλού, που ενσαρκώνει η Ρωσία, και των δυνάμεων του κακού, που μερικές φορές αποκαλούνται “σατανικές”, που προσωποποιούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους. Ήδη, αυτή η απλή ιδέα έχει λάβει εξωφρενικές διαστάσεις. Τον Μάιο, ο Νικολάι Πατρούσεφ, ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, προέβλεψε ότι οι Αμερικανοί θα επιδιώξουν σύντομα να εκμεταλλευτούν τις τεράστιες εκτάσεις της Ρωσίας για σκοπούς επανεγκατάστασης, επειδή μια επικείμενη έκρηξη του υπερηφαιστείου κάτω από το Εθνικό Πάρκο Yellowstone θα τους αφήσει άστεγους. (Το γεγονός ότι ένας ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος υποστήριζε μια τόσο παράλογη θεωρία συνωμοσίας προκάλεσε ένα ριφιφί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δανείστηκε από τη διάσημη ρήση του τσάρου Αλέξανδρου Γ’: “Η Ρωσία έχει μόνο τρεις συμμάχους: τον στρατό, το ναυτικό και το ηφαίστειο Yellowstone”).
Αλλά το Κρεμλίνο είναι απολύτως σοβαρό. Με την εμμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πούτιν αξιοποιεί τα ύστερα σταλινικά δόγματα που αποτέλεσαν τα ιδεολογικά θεμέλια του Ψυχρού Πολέμου: οι Ηνωμένες Πολιτείες κυβερνούν τον κόσμο και πάντα ήθελαν να μας αποδυναμώσουν, αν όχι να μας καταστρέψουν. Φυσικά, πολλοί απλοί Ρώσοι -τουλάχιστον όταν δεν τους λέει το ρωσικό κράτος το αντίθετο- έχουν την τάση να είναι αδιάφοροι ή ακόμη και μεροληπτικοί απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά όπως ήξερε ο Στάλιν και ανακάλυψε ο Πούτιν, αυτές οι στάσεις μπορούν να μετατοπιστούν με αποτελεσματική προπαγάνδα.
Δημιουργώντας έναν μοχθηρό, παντοδύναμο αντίπαλο, το καθεστώς Πούτιν μπορεί να δημιουργήσει μια νέα δικαιολογία για έναν εξαιρετικά δαπανηρό πόλεμο που έχει ήδη διαρκέσει πάνω από ένα χρόνο και φαίνεται απίθανο να τελειώσει σύντομα. Η παρουσία ενός τόσο ισχυρού εξωτερικού εχθρού, φυσικά, δικαιολογεί επίσης την εντατικοποιημένη καταστολή των εσωτερικών εχθρών – αντιφρονούντων, ακτιβιστών των πολιτικών δικαιωμάτων, δικηγόρων, δημοσιογράφων, καθηγητών και διαφόρων “ξένων πρακτόρων”. Το ύστερο σταλινικό καθεστώς λειτουργούσε με την ίδια λογική. Τον Απρίλιο του 1951, ο Τζορτζ Κένναν έγραψε στο Foreign Affairs: “Καμιά κυρίαρχη ομάδα δεν θέλει να παραδεχτεί ότι μπορεί να κυβερνήσει το λαό της μόνο θεωρώντας και αντιμετωπίζοντάς τον ως εγκληματία. Για το λόγο αυτό υπάρχει πάντα η τάση να δικαιολογείται η εσωτερική καταπίεση με την επισήμανση της απειλητικής ανομίας του εξωτερικού κόσμου”.