Εδώ και περίπου μια δεκαετία, ο Paul Salopek, βραβευμένος με Πούλιτζερ δημοσιογράφος, περπατάει. Το 2013, ξεκίνησε το Out of Eden Walk, ένα σχέδιο για να ακολουθήσει τα 80.000 ετών βήματα των προγόνων μας, ακολουθώντας τη διαδρομή των 24.000 μιλίων της ανθρώπινης μετανάστευσης από την Αιθιοπία έως το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής – όλα με τα πόδια, όπως ακριβώς είχαν κάνει και εκείνοι.
Το εξαιρετικό ταξίδι του Salopek, που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, θα μπορούσε να θεωρηθεί το απόλυτο πείραμα στα λεγόμενα “αργά ταξίδια“, ένας όρος που χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά για να περιγράψει τα πάντα, από τις αποστολές με ποδήλατο στην πίσω χώρα μέχρι τις κρουαζιέρες. Ο Salopek είναι μπερδεμένος για το τι σημαίνει καν ο όρος. “Δεν υπήρχε άλλος τρόπος εκτός από το “αργό ταξίδι” για το 99 τοις εκατό της ιστορίας μας”, λέει. “Φαντάζομαι ότι στον σημερινό κόσμο το να προϋποθέτεις οτιδήποτε σχετικά με το να πηγαίνεις αργά είναι επαναστατικό”.
Είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς τις ακριβείς απαρχές της, αλλά η επανάσταση του αργού ταξιδιού -μια σκόπιμη κίνηση προς πιο προσεγμένους, πιο περιβαλλοντικά υπεύθυνους, λιγότερο αμιγώς βολικούς τρόπους μετακίνησης- προέκυψε οργανικά από μια άλλη επανάσταση. Το 1986, ένας δημοσιογράφος ονόματι Κάρλο Πετρίνι, στην πιο ιταλική διαμαρτυρία που έγινε ποτέ, μοίρασε μπολ με ζυμαρικά πένες σε περαστικούς και διαδηλωτές που φώναζαν: “Δεν θέλουμε fast food. Θέλουμε αργό φαγητό!” Ο στόχος; Ένα McDonald’s, το πρώτο στην Ιταλία, που πρόκειται να ανοίξει στους πρόποδες των Ισπανικών Σκαλιών στη Ρώμη. Τα McDonald’s πράγματι άνοιξαν, και είναι ακόμα εκεί, αλλά αντιστεκόμενος ενεργά στην ίδια την έννοια του γρήγορου φαγητού, ο Petrini ξεκίνησε αυτό που έγινε γνωστό ως το κίνημα του αργού φαγητού, μια μαγειρική πρακτική που δίνει έμφαση στα φυσικά συστατικά, στις παραδοσιακές μεθόδους μαγειρέματος και στα μεγάλα, νωχελικά γεύματα όπου το φαγητό απολαμβάνεται και δεν αντιμετωπίζεται ως καύσιμο.
Αργό ταξίδι σημαίνει να περιορίσουμε τις δικές μας ενσωματωμένες, εξαρτημένες εμμονές με τον χρόνο και να επιτρέψουμε στον κόσμο να κινηθεί λίγο πιο αργά, ώστε να μπορούμε πραγματικά να τον παρατηρήσουμε.
Αν το αργό φαγητό ορίζεται, τουλάχιστον εν μέρει, από αυτό που δεν είναι, τότε το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα αργά ταξίδια. Τα αργά ταξίδια μπορούν να γίνουν καλύτερα κατανοητά ως μια συλλογική αντίδραση στη μεταβιομηχανική μας εμμονή με την ευκολία, όπου ο χρόνος και η χρήση όσο το δυνατόν λιγότερου από αυτόν είναι η μεγαλύτερη προτεραιότητα για να φτάσουμε από το σημείο Α στο σημείο Β. Κάποιοι έχουν προσπαθήσει να δώσουν ένα πιο συγκεκριμένο ορισμό στα αργά ταξίδια. Το 2010, για παράδειγμα, μια δεκαετία πριν η πανδημία του κοροναϊού δει το ενδιαφέρον για πεζοπορία, ποδηλασία και ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας να αυξάνεται κατακόρυφα, δύο ερευνητές τουρισμού από το Ηνωμένο Βασίλειο, η Janet Dickinson και ο Les Lumsdown, έγραψαν ότι το αργό ταξίδι ήταν “ένα αναδυόμενο εννοιολογικό πλαίσιο που προσφέρει μια εναλλακτική λύση στα αεροπορικά και αυτοκινητιστικά ταξίδια, όπου οι άνθρωποι ταξιδεύουν σε προορισμούς πιο αργά στην ενδοχώρα, μένουν περισσότερο και ταξιδεύουν λιγότερο”. Φαίνεται αρκετά απλό. Πάρτε ένα τρένο, ένα ποδήλατο, ένα καγιάκ ή τα δικά σας πόδια αντί για αεροπλάνο και αυτοκίνητο και κάπως έτσι, έχετε δώσει τον όρκο της ενσυνειδητότητας- καλώς ήρθατε στην εκκλησία του αργού ταξιδιού;
Φυσικά, όπως κάθε τάση που ξεκινάει με ένα είδος ριζοσπαστικής στοχαστικότητας, ο ορισμός του αργού ταξιδιού γίνεται ολισθηρός με τις περισσότερες ερωτήσεις που κάνεις. Τι γίνεται αν, κατά τη διάρκεια της διαδρομής με το τρένο, δεν κάνετε τίποτα άλλο από το να κάνετε scroll στο TikTok; Τι γίνεται αν ο τόπος και οι άνθρωποι που πραγματικά θέλετε να γνωρίσετε και να μάθετε από αυτούς είναι απλά πολύ δύσκολο να φτάσετε χωρίς να μπείτε σε αεροπλάνο, λόγω άλλων υποχρεώσεων, χρημάτων ή αναπηρίας; Αυτό σας αποκλείει; Κάντε μια αναζήτηση στο Google για το αργό ταξίδι και δεν θα χρειαστεί να κάνετε πολύ scroll μέχρι να σας πλησιάσουν λαμπερές εικόνες με όμορφους ανθρώπους σε παρθένες παραλίες και λίστες ελέγχου “must-have” για αξιόλογες εμπειρίες “αργού ταξιδιού”. Τι γίνεται αν δεν μπορείτε να αντέξετε οικονομικά τις πενταψήφιες τιμές που σχετίζονται με τα ταξίδια με γιοτ δύο εβδομάδων, τις πολυτελείς διαδρομές με τρένο και τα θέρετρα άγριας φύσης που πλασάρονται ως η απόλυτη απόλαυση του αργού ταξιδιού;
Αυτό που προκύπτει τότε είναι ένας πολύ πιο σύνθετος ορισμός του τι σημαίνει να ταξιδεύεις αργά. Ταξιδεύοντας αργά μπορεί να σημαίνει να εξερευνήσετε την ίδια σας την αυλή, να αποφεύγετε τα περιβαλλοντικά επιβλαβή μέσα μεταφοράς όταν είναι δυνατόν, να περνάτε πολύ χρόνο σε ένα μέρος αντί για λίγο χρόνο σε πολλά – αλλά είναι επίσης μια εσωτερική διαδικασία. Σημαίνει να περιορίσουμε τις δικές μας ενσωματωμένες, εξαρτημένες εμμονές με τον χρόνο και να επιτρέψουμε στον κόσμο να κινηθεί λίγο πιο αργά, ώστε να μπορούμε πραγματικά να τον παρατηρήσουμε. Το αργό ταξίδι είναι μια νοοτροπία: δεν χρειάζεστε τρεις εβδομάδες διακοπών για να επιβραδύνετε. Μια μέρα που θα περάσετε περπατώντας σε μια άγνωστη γειτονιά χωρίς μια γεμάτη λίστα με δουλειές ή εξερευνώντας ένα πολιτειακό πάρκο με μόνο ένα χάρτη διαδρομής και μια σακούλα με σνακ θα μπορούσε να εμπίπτει στην ομπρέλα του αργού ταξιδιού. Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο ασχολείστε με τον κόσμο καθώς κινείστε μέσα σε αυτόν.
“Έχει να κάνει με το να αφιερώνεις χρόνο για να κάνεις μια σύνδεση – με τη γη και μεταξύ μας”, λέει η Chyanne Trenholm