Η παραγωγή κοκαΐνης βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ, με τη ζήτηση να ανακάμπτει μετά την πανδημία και νέους κόμβους διακίνησης να αναδύονται, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα.
Η Παγκόσμια Έκθεση του ΟΗΕ για την Κοκαΐνη 2023 αναφέρει ότι τα τελευταία δύο χρόνια εμφανίστηκαν στη Δυτική και Κεντρική Αφρική νέοι κόμβοι διακίνησης της βιομηχανίας των πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι καινοτομίες στην καλλιέργεια του θάμνου της κόκας και η μετατροπή από το φυτό κόκα σε κοκαΐνη έχουν επίσης συμβάλει στην έκρηξη της παραγωγής – η οποία αυξήθηκε κατά 35% μεταξύ 2021 και 2022 σε επίπεδα ρεκόρ.
“Η πανδημία είχε ανατρεπτικές επιπτώσεις στις αγορές ναρκωτικών. Με τα διεθνή ταξίδια να έχουν περιοριστεί σημαντικά, οι παραγωγοί δεν μπορούσαν να φέρουν το προϊόν τους στην αγορά. Τα νυχτερινά κέντρα και τα μπαρ έκλεισαν, καθώς οι αξιωματούχοι ενέτειναν τις προσπάθειές τους να ελέγξουν τον ιό, προκαλώντας πτώση της ζήτησης για ναρκωτικά όπως η κοκαΐνη”, αναφέρει η έκθεση.
“Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι αυτή η ύφεση είχε μικρή επίδραση στις μακροπρόθεσμες τάσεις. Η παγκόσμια προσφορά κοκαΐνης βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ”, ανέφερε. Σχεδόν 2.000 τόνοι κοκαΐνης παρήχθησαν το 2020, συνέχεια μιας “δραματικής αύξησης της παραγωγής που ξεκίνησε το 2014, όταν το σύνολο ήταν λιγότερο από το μισό των σημερινών επιπέδων”, αναφέρει η έκθεση.
Η καλλιέργεια θάμνων κόκας διπλασιάστηκε μεταξύ 2013 και 2017 και στη συνέχεια αυξήθηκε απότομα και πάλι το 2021, αναφέρει η έκθεση. Η διαδικασία μετατροπής του θάμνου της κόκας σε υδροχλωρική κοκαΐνη σημείωσε επίσης σημαντικές βελτιώσεις.
Η παραγωγή κοκαΐνης απαιτεί την εμβάπτιση των συγκομισμένων φύλλων κόκας σε βενζίνη και άλλα χημικά όπως αιθέρας, θειικό οξύ, αμμωνία για να επιτραπεί η εξαγωγή υδροχλωρικής κοκαΐνης. Η βενζίνη και οι διαλύτες στη συνέχεια αποστραγγίζονται και η βάση της κοκαΐνης στερεοποιείται σε πάστα, η οποία μαγειρεύεται μέχρι να εξατμιστεί το υγρό και τα άλλα χημικά, παράγοντας “τούβλα” που περιέχουν υδροχλωρική κοκαΐνη.
Τα πακέτα συσκευάζονται και πωλούνται περαιτέρω και επεξεργάζονται με πρόσθετες χημικές ουσίες όπως υδροχλωρικό οξύ, αμμωνία και αλάτι καλίου για τη δημιουργία κοκαΐνης σε σκόνη.
Αύξηση της ζήτησης κοκαΐνης
Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των αρχών επιβολής του νόμου να πατάξουν τη χρήση κοκαΐνης, η παγκόσμια ζήτηση για το ναρκωτικό έχει αυξηθεί. “Υπάρχει συνεχής αύξηση της ζήτησης, με τις περισσότερες περιοχές να παρουσιάζουν σταθερά αυξανόμενη αριθμό χρηστών κατά την τελευταία δεκαετία. Αν και οι αυξήσεις αυτές μπορούν να εξηγηθούν εν μέρει από την αύξηση του πληθυσμού, υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη επικράτηση της χρήσης κοκαΐνης”, αναφέρει η έκθεση.
Παράλληλα, οι συλλήψεις από τις αρχές αυξάνονται. Και αυτές οι αναχαιτίσεις των διωκτικών αρχών αυξάνονται στην πραγματικότητα με μεγαλύτερη ταχύτητα από την παραγωγή, διαπιστώθηκε στην έκθεση, πράγμα που σημαίνει ότι “η απαγόρευση έχει περιορίσει την αύξηση της παγκόσμιας ποσότητας κοκαΐνης που διατίθεται για κατανάλωση”.
Ένας αξιωματικός της αστυνομίας κατά των ναρκωτικών στέκεται καθώς ένα αστυνομικό ελικόπτερο πετάει πάνω από ένα χωράφι κόκας κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης στο Tumaco, διαμέρισμα Narino, Κολομβία, την Τρίτη 8 Μαΐου 2019.
Ένας αστυνομικός κατά των ναρκωτικών στέκεται καθώς ένα αστυνομικό ελικόπτερο πετάει πάνω από ένα χωράφι κόκας κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης στο Tumaco, στο διαμέρισμα Narino, στην Κολομβία, την Τρίτη 8 Μαΐου 2019.
Η ζήτηση εξακολουθεί να είναι υψηλότερη στη Βόρεια Αμερική, η οποία αποτελεί το 30% της παγκόσμιας ζήτησης για το ναρκωτικό το 2020, το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η Κεντρική και Νότια Αμερική και η Καραϊβική έρχονται δεύτερες, αποτελώντας το 24% των χρηστών κοκαΐνης το 2020. Η Δυτική και Κεντρική Ευρώπη ήρθε τρίτη με 21%, και μακράν τέταρτη ήταν η ήπειρος της Αφρικής με 9% της παγκόσμιας χρήσης.
Πολλές από τις γνωστές πληροφορίες σχετικά με την αύξηση της κοκαΐνης έχουν βρεθεί μέσω της ανάλυσης των δεδομένων των λυμάτων.
Νέες ζώνες διέλευσης
Η καλλιέργεια της κόκας παραμένει συγκεντρωμένη σε τρεις χώρες: Το Περού με 26% και η Βολιβία με 13%. Οι κατασχέσεις κοκαΐνης είναι υψηλότερες στην περιοχή της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής, με 72% των συνολικών κατασχέσεων παγκοσμίως, ακολουθούμενες από τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη με 15% και τη Βόρεια Αμερική με 12%.
Εν τω μεταξύ, τα στοιχεία σχετικά με τις κατασχέσεις των διωκτικών αρχών έδειξαν ότι “ο ρόλος της Αφρικής, ιδίως της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, ως ζώνη διέλευσης για την κοκαΐνη στο δρόμο προς τις αγορές της Ευρώπης έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2019”, αναφέρει η έκθεση.
“Τόσο η συνολική ποσότητα που κατασχέθηκε στην Αφρική όσο και ο αριθμός των μεγάλων κατασχέσεων φαίνεται να έχουν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ κατά τη διάρκεια του 2021”.
Ενώ η χρήση στις περιοχές αυτές δεν είναι ακόμη υψηλή, το ενδεχόμενο αύξησής της αποτελεί σοβαρό κίνδυνο, προειδοποίησε η έκθεση.
Αύξηση της χρήσης δεμάτων και ταχυμεταφορών για τη μεταφορά ναρκωτικών
Η περικοπή τόσων πολλών επιβατικών πτήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 πετσόκοψε τη δυνατότητα των διακινητών να χρησιμοποιούν μουλάρια ναρκωτικών για τη διεθνή μεταφορά ναρκωτικών. Η χρήση των διεθνών ταχυδρομικών υπηρεσιών για το λαθρεμπόριο κοκαΐνης εκτοξεύτηκε ως αποτέλεσμα και παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, διαπίστωσε η έρευνα του ΟΗΕ.
“Ορισμένες χώρες της Δυτικής Αφρικής σημείωσαν σημαντική αύξηση των υπηρεσιών [δεμάτων και ταχυμεταφορών] για τη λαθραία μεταφορά μικρών ποσοτήτων κοκαΐνης στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Στην Κόστα Ρίκα, μικρότερες ποσότητες κοκαΐνης ταχυδρομήθηκαν στην Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη κρυμμένες σε αγαθά όπως βιβλία, θρησκευτικές εικόνες και ανταλλακτικά οχημάτων”, αναφέρει η έκθεση.
“Η πανδημία μπορεί να επιτάχυνε την τάση, αλλά οι διακινητές είχαν ήδη αυξήσει τη χρήση των διεθνών ταχυδρομικών υπηρεσιών για να μεταφέρουν κοκαΐνη στην Ευρώπη”, ανέφερε. “Στοιχεία από την Ισπανία και την Αργεντινή δείχνουν μια πιο μακροπρόθεσμη μείωση της χρήσης των λαθρεμπόρων ναρκωτικών σε επιβατικές πτήσεις. Και οι δύο χώρες κατέγραψαν περιπτώσεις μεγαλύτερων φορτίων που κρύβονταν σε ασυνόδευτες αποσκευές”.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο παρατηρήθηκε “σημαντική αύξηση” στις κατασχέσεις κοκαΐνης στα “γρήγορα δέματα και στα ταχυδρομεία”, σύμφωνα με την έκθεση.
Τα αλιευτικά και εμπορικά πλοία χρησιμοποιούνται επίσης όλο και περισσότερο για το λαθρεμπόριο κοκαΐνης, καθώς και τα εμπορευματοκιβώτια σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, όπου χρησιμοποιούνται εικονικές εταιρείες και πλαστά έγγραφα για να δημιουργηθεί η εντύπωση νόμιμης επιχείρησης.
Η διακίνηση ναρκωτικών μέσω υποβρυχίων βρίσκεται επίσης σε άνοδο, σε ορισμένες περιπτώσεις με υποβρύχια που έχουν κατασκευαστεί ειδικά για τον σκοπό αυτό, συχνά μη επανδρωμένα και προγραμματισμένα εκ των προτέρων να ταξιδεύουν στον επιθυμητό προορισμό τους.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, οι ισπανικές αρχές βρήκαν αυτό που είπαν ότι ήταν ένα άδειο υποβρύχιο για ναρκωτικά στα ανοικτά των βόρειων ακτών της Ισπανίας, κοντά στη Γαλικία, η οποία είναι γνωστό ότι αποτελεί κόμβο στο διεθνές εμπόριο ναρκωτικών. Πιστεύουν ότι μετέφερε κοκαΐνη από την Κολομβία στην Ισπανία και ότι το πλήρωμα είχε ήδη εξαφανιστεί με το περιεχόμενο του υποβρυχίου.