Το κυνήγι για πλανήτες που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή μπορεί να έχει μόλις περιοριστεί δραματικά. Οι επιστήμονες ήλπιζαν και θεωρούσαν από καιρό ότι ο πιο κοινός τύπος άστρου στο σύμπαν μας – που ονομάζεται νάνος Μ – θα μπορούσε να φιλοξενήσει κοντινούς πλανήτες με ατμόσφαιρες, ενδεχομένως πλούσιες σε άνθρακα και ιδανικές για τη δημιουργία ζωής. Αλλά σε μια νέα μελέτη ενός κόσμου που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν νάνο Μ, 66 έτη φωτός μακριά από τη Γη, οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία ένδειξη ότι ένας τέτοιος πλανήτης θα μπορούσε να διατηρήσει ατμόσφαιρα.
Χωρίς μια ατμόσφαιρα πλούσια σε άνθρακα, είναι απίθανο ένας πλανήτης να είναι φιλόξενος για έμβια όντα. Τα μόρια άνθρακα θεωρούνται, άλλωστε, τα δομικά στοιχεία της ζωής. Και τα ευρήματα δεν αποτελούν καλό οιωνό για άλλους τύπους πλανητών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από νάνους Μ, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Michelle Hill, πλανητική επιστήμονας και υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ρίβερσαϊντ. “Η πίεση από την ακτινοβολία του άστρου είναι τεράστια, αρκετή για να ανατινάξει την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη”, δήλωσε η Hill σε ανάρτηση στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου.
Τα αστέρια νάνοι Μ είναι γνωστό ότι εκτοξεύουν ηλιακές εκλάμψεις και ρίχνουν βροχή ακτινοβολίας σε κοντινά ουράνια σώματα. Αλλά για χρόνια, η ελπίδα ήταν ότι οι αρκετά μεγάλοι πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά κοντά σε νάνους Μ θα μπορούσαν να βρίσκονται στη Χρυσή Ζώνη, αρκετά κοντά στο μικρό αστέρι τους για να διατηρούνται ζεστοί και αρκετά μεγάλοι για να προσκολλώνται στην ατμόσφαιρά του.
Ο κοντινός νάνος Μ, ωστόσο, θα μπορούσε να είναι πολύ έντονος για να διατηρήσει την ατμόσφαιρα ανέπαφη, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο The Astrophysical Journal Letters. Ένα παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει στο ηλιακό μας σύστημα: Η ατμόσφαιρα της Γης υποβαθμίζεται επίσης λόγω των εκρήξεων από το κοντινό της αστέρι, τον ήλιο. Η διαφορά είναι ότι η Γη έχει αρκετή ηφαιστειακή δραστηριότητα και άλλη δραστηριότητα που εκπέμπει αέρια ώστε να αντικαταστήσει την απώλεια της ατμόσφαιρας και να την κάνει μόλις και μετά βίας ανιχνεύσιμη, σύμφωνα με την έρευνα.
Ωστόσο, ο νάνος πλανήτης Μ που εξετάστηκε στη μελέτη, ο GJ 1252b, “θα μπορούσε να έχει 700 φορές περισσότερο άνθρακα από ό,τι έχει η Γη και πάλι δεν θα είχε ατμόσφαιρα. Θα δημιουργούνταν αρχικά, αλλά στη συνέχεια θα μειωνόταν και θα διαβρωνόταν”, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης και αστροφυσικός του UC Riverside, Stephen Kane, σε δελτίο τύπου.
Από πού ξεκίνησε και πώς εξελίσσεται
Ο GJ 1252b βρίσκεται σε τροχιά σε απόσταση μικρότερη από ένα εκατομμύριο μίλια από το άστρο της πατρίδας του, που ονομάζεται GJ_1252. Ο πλανήτης φτάνει σε καυτές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας έως και 2.242 βαθμούς Φαρενάιτ (1.228 βαθμούς Κελσίου), όπως διαπιστώθηκε στη μελέτη.
Η ύπαρξη του πλανήτη προτάθηκε για πρώτη φορά από την αποστολή της NASA Transiting Exoplanet Survey Satellite ή TESS. Στη συνέχεια, οι αστρονόμοι διέταξαν το σχεδόν 17 ετών διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer να στρέψει το βλέμμα του στην περιοχή τον Ιανουάριο του 2020 – λιγότερο από 10 ημέρες πριν το Spitzer απενεργοποιηθεί για πάντα.
Της έρευνας για το αν ο GJ 1252b είχε ατμόσφαιρα ηγήθηκε ο αστρονόμος Ian Crossfield του Πανεπιστημίου του Κάνσας και συμμετείχαν ερευνητές από το UC Riverside, το Jet Propulsion Laboratory της NASA, το Caltech, το Πανεπιστήμιο του Maryland, το Carnegie Institution for Science, το Ινστιτούτο Αστρονομίας Max Planck, το Πανεπιστήμιο McGill, το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού και το Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ.
Εξέτασαν τα δεδομένα που παρήγαγε το Spitzer, αναζητώντας υπογραφές εκπομπής ή ενδείξεις ότι μια αέρια φούσκα θα μπορούσε να περικλείει τον πλανήτη. Το τηλεσκόπιο κατέγραψε τον πλανήτη καθώς περνούσε πίσω από το άστρο της πατρίδας του, επιτρέποντας στους ερευνητές να “εξετάσουν το φως του άστρου καθώς περνάει μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη”, δίνοντας μια “φασματική υπογραφή της ατμόσφαιρας” – ή της έλλειψής της, δήλωσε ο Hill.
Η Χιλ πρόσθεσε ότι δεν σοκαρίστηκε που δεν βρήκε σημάδια ατμόσφαιρας, αλλά απογοητεύτηκε. Ψάχνει για φεγγάρια και πλανήτες σε “κατοικήσιμες ζώνες”, και τα αποτελέσματα έκαναν την εξέταση κόσμων που περιφέρονται γύρω από τα πανταχού παρόντα αστέρια νάνους Μ ελαφρώς λιγότερο ενδιαφέρουσα.
Οι ερευνητές ελπίζουν να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με αυτούς τους τύπους πλανητών με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, του ισχυρότερου διαστημικού τηλεσκοπίου μέχρι σήμερα.
Το Webb θα στρέψει σύντομα το βλέμμα του στο σύστημα TRAPPIST-1, “το οποίο είναι επίσης ένα αστέρι νάνος Μ με ένα σωρό βραχώδεις πλανήτες γύρω του”, σημείωσε ο Hill.
“Υπάρχουν πολλές ελπίδες ότι θα μπορέσει να μας πει αν αυτοί οι πλανήτες έχουν ατμόσφαιρα γύρω τους ή όχι”, πρόσθεσε. “Υποθέτω ότι οι λάτρεις των νάνων Μ μάλλον κρατούν την αναπνοή τους αυτή τη στιγμή για να δουν αν θα μπορέσουμε να πούμε αν υπάρχει ατμόσφαιρα γύρω από αυτούς τους πλανήτες”.
Υπάρχουν, ωστόσο, ακόμη πολλά ενδιαφέροντα μέρη για να κυνηγήσει κανείς κατοικήσιμους κόσμους. Εκτός από την αναζήτηση πλανητών που βρίσκονται πιο μακριά από τους νάνους Μ και που θα μπορούσαν να διατηρήσουν περισσότερο πιθανόν μια ατμόσφαιρα, υπάρχουν ακόμη περίπου 1.000 ηλιοειδή άστρα σχετικά κοντά στη Γη που θα μπορούσαν να έχουν τους δικούς τους πλανήτες που περιφέρονται μέσα σε κατοικήσιμες ζώνες, σύμφωνα με την ανάρτηση του UC Riverside σχετικά με τη μελέτη.
Πηγή: CNN