Μιλώντας τη Δευτέρα στη Βουλή ο πρόεδρος του ΜέΡΑ25 Γιάνης Βαρουφάκης τόνισε ότι «μια τεράστια ύφεση έρχεται και είστε απροετοίμαστοι όπως ήταν ο κ. Αλογοσκούφης το 2007-2008. Κάθε φορά που μιλάτε για το 2015 μας χαροποιεί να αναφέρεστε εσείς σε εκείνο τον ανένδοτο αγώνα όταν εσείς λέγατε “κράτα γερά Γερούν”», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΜέΡΑ25.
Αναφορικά με το προς ψήφιση νομοσχέδιο ο κ. Βαρουφάκης ανέφερε ότι το κόμμα του θα το λάβει πολύ σοβαρά υπόψη και σημείωσε: «Όταν ευρωσκεπτικιστές μας προκαλούν να δώσουμε ένα παράδειγμα που η ΕΕ να είναι απαραίτητη, η ανάγκη προστασίας των πολιτών από τους ισχυρούς με πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες είναι ένα από τα παραδείγματα που δίνουμε.
Όπως μας κατέδειξαν ο Edward Snowden και πριν από εκείνον το μέλος του ΜέΡΑ25, ο Julian Assange, οι ψηφιακές τεχνολογίες δίνουν σε ιδιώτες και κρατικές υπηρεσίες δυνατότητες φακελώματός μας, που κάνουν την Ασφάλεια των Πέτρινων Χρόνων μας να μοιάζει παιδική απογευματινή. Με το πρόσχημα μάλιστα των δωρεάν υπηρεσιών, που είναι πράγματι ιδιαίτερα δελεαστικές και χρήσιμες σε όλους μας, οι εταιρείες δεν μας πουλάνε πια προϊόντα – πουλάνε εμάς και τα προσωπικά μας δεδομένα, εμπορευματοποιούν τους χρήστες μετατρέποντάς μας και τα προσωπικά μας δεδομένα στο προϊόν το οποίο, χωρίς να μας ρωτούν, αγοράζουν και πωλούν. Πράγματι, λοιπόν, ο πολίτης χρειάζεται νομοθετική προστασία».
Οι μεγάλες απειλές για την παγκόσμια οικονομία
Μία νέα ύφεση ρίχνει βαριά τη σκιά της σε όλες τις οικονομίες. Αυτό τουλάχιστον γράφει η ιταλική εφημερίδα La Repubblica. H επιβράδυνση έχει «σταθμεύσει» στην Ευρώπη από το τέλος του 2018, και προς το παρόν είναι ασαφές για πόσον καιρό ακόμη θα ταλαιπωρεί τις οικονομίες της. Οι προβλέψεις πάντως δεν είναι ευοίωνες: κατά πάσα πιθανότητα θα διαρκέσει περισσότερο από όσο υπολογίζεται τώρα.
Μάλιστα οι οικονομικοί αναλυτές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αμφιβάλλουν ότι το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους θα επέλθει η αναμενόμενη ανάκαμψη. Ως εκ τούτου η ΕΚΤ εξακολουθεί να υπενθυμίζει στις ευρωπαϊκές τράπεζες ότι πρέπει να απαλλαγούν όσο γίνεται γρηγορότερα από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία βαρύνουν τους προϋπολογισμούς τους, παρά το γεγονός ότι αυτά έχουν μειωθεί σχεδόν στο μισό μέσα στην πενταετία: τον περασμένο Μάρτιο ανέρχονταν σε 587 δισ. ευρώ, ενώ τον Νοέμβριο του 2014 υπερέβαιναν το 1 τρισ. ευρώ.
Η διαφορά είναι μεγάλη, αλλά δεν είναι αρκετή για να εμπεδωθεί η τραπεζιτική ασφάλεια και πίστη. Σε γενικές γραμμές οι ευρωπαίοι οικονομολόγοι κρίνουν την κατάσταση «ανησυχητική», συνυπολογίζοντας και τις επιπτώσεις του «εφιαλτικού» Brexit και την ξαφνική επιβράδυνση στη Γερμανία την ίδια. Δεν είναι τυχαίο, υπογραμμίζει η Repubblica, ότι η Γερμανία σκέφτεται να διοχετεύσει στην οικονομία δημοσιονομικά κίνητρα 50 δισ. ευρώ, εγκαταλείποντας την (εμμονή με την) ισορροπημένη δημοσιονομική πολιτική. Η γερμανική οικονομία «βρίσκεται στα σχοινιά» μετά από 15 χρόνια ανάπτυξης, και αυτό εξαιτίας της κρίσης στην αυτοκινητοβιομηχανία της, της μείωσης των εξαγωγών και των προβλημάτων των μεγαλυτέρων τραπεζών της.
Μάλιστα, την προηγούμενη εβδομάδα η αντιστροφή της καμπύλης στα αμερικανικά ομόλογα και η συρρίκνωση της οικονομίας της Γερμανίας ενέτειναν τις ανησυχίες για την προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας. Το φάντασμα της ύφεσης έχει επιστρέψει δριμύτερο και αρκετές μεγάλες οικονομίες του «φλερτάρουν» επικίνδυνα με τη στασιμότητα.
Αναφορικά με την αντιστροφή της καμπύλης απόδοσης των ομολόγων σε ΗΠΑ και Βρετανία, αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα προειδοποίησης για ύφεση. Το χάσμα στην απόδοση διετών και δεκαετών κρατικών ομολόγων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού υποχώρησε υπό το μηδέν, στον απόηχο πληθώρας απογοητευτικών στοιχείων για την παγκόσμια οικονομία την προηγούμενη εβδομάδα.
ΗΠΑ
Η ισχυρότερη οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο, η αμερικανική βρίσκεται το επίκεντρο των εκτιμήσεων από τους οικονομολόγους, οι οποίοι προβλέπουν πως η ανάπτυξή της θα είναι χαμηλότερη στα επόμενα τρίμηνα. Η Wall Street πρωταγωνίστησε στο ξεπούλημα των μετοχών, με τους επενδυτές να μην ενστερνίζονται την άποψη του ΔΝΤ για ανάπτυξη 2,6% φέτος. Τα υψηλά επιτόκια που επιβάλλει η Fed, ο εξασθενημένος αντίκτυπος των φορολογικών περικοπών και ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα είναι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία και πιθανότατα να οδηγήσουν σε ύφεση.
Μεγάλη Βρετανία
Για τη Μεγάλη Βρετανία, οι ανησυχίες έχουν να κάνουν με το Brexit. Η οικονομία υποχώρησε κατά 0,2% το δεύτερο τρίμηνο. Είναι το πρώτο τρίμηνο από το τέλος του 2012 που η βρετανική οικονομία τρέχει με αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, προκαλώντας προειδοποιήσεις περί ύφεσης από ορισμένους οικονομολόγους. Αρκετοί σχολιαστές επισημαίνουν ως παράγοντα που επηρεάζει την οικονομική επίδοση το επερχόμενο Brexit και την αβεβαιότητα που το συνοδεύει. Η αύξηση της απασχόλησης και η άνοδος των πραγματικών μισθών μπορεί να στηρίξουν την ανάπτυξη στο τρίτο τρίμηνο, αλά ενδεχόμενη μη πραγματοποίηση του Brexit στις 31 Οκτωβρίου θα μπορούσε να έχει αξιοσημείωτο αντίκτυπο στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ε.Ε. και τον υπόλοιπο κόσμο.
Κίνα
Τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 κατέγραψε η κινεζική οικονομία το δεύτερο τρίμηνο του έτους, με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά 0,2%, στο 6,2% από 6,4%, κυρίως λόγω της σημαντικής υποχώρησης των εξαγωγών. Την ίδια στιγμή η βιομηχανική παραγωγή της χώρας έπεσε τον προηγούμενο μήνα στο χειρότερο επίπεδο των τελευταίων 17 ετών. Κι ενώ οι εμπορικές επιδόσεις της χώρας παρουσιάστηκαν ισχυρότερες απ′ ότι αναμενόταν, τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής δείχνουν ότι ο συνολικός ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας συνεχίζει να υποχωρεί, υπό το βάρος του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ αλλά και τα προβλήματα χρέους. Σημειώνεται το συνολικό χρέος της Κίνας διαμορφώνεται στο 303% έναντι 297% που ήταν στο ίδιο τρίμηνο του περασμένου έτους. Το παραπάνω ποσό συμπεριλαμβάνει το χρέος του δημοσίου, των επιχειρήσεων, καθώς και των νοικοκυριών και είναι ήδη μεγαλύτερο από 40 τρισ. δολάρια. Κάτι που σημαίνει ότι έχει αυξηθεί κατά περίπου 2,5 τρισ. μέσα σε διάστημα ενός έτους – κυρίως, εξαιτίας του αυξημένου δανεισμού από την πλευρά των τοπικών κυβερνήσεων και των τραπεζών.
Βραζιλία
Μπορεί η οικονομία της Βραζιλίας να δείχνει ισχυρή, ωστόσο το χρηματιστήριο της χώρας και το νόμισμά της δέχονται σοβαρές πιέσεις. Η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής φαίνεται να δέχεται πλήγμα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες: η γειτονική της Αργεντινή βρίσκεται σε οικονομική κρίση, η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα οδηγεί σε μείωση της ζήτηση για τις πρώτες ύλες της Βραζιλίας. Επίσης υπάρχουν ανησυχίες πως η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα μειώσει τις εξαγωγές της Βραζιλίας προς τις ΗΠΑ, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία της χώρας.
Αργεντινή
Ξαφνικά όλα τα βλέμματα έχουν στραφεί στην Αργεντινή. Νομίσματα, μετοχές και ομόλογα, βυθίστηκαν τις προηγούμενες ημέρες, ενώ οι επενδυτές αναρωτιούνται αν η χώρα της Λατινικής Αμερικής οδεύει προς άλλη μια οικονομική καταστροφή. Όλα ξεκίνησαν από τη χειρότερη της αναμενόμενης επίδοση του φιλικού προς τις αγορές προέδρου Μαουρίτσιο Μάκρι στις προκαταρκτικές εκλογές της Κυριακής. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλμπέρτο Φερντάνεζ – σύμμαχος του οποίου είναι η πρώην Πρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ – κυριάρχησε στις προκαταρκτικές εκλογές με μεγαλύτερη της αναμενόμενης διαφορά της τάξης του 15,5%. Αυτό το αποτέλεσμα εγείρει αμφιβολίες για τις πιθανότητες επανεκλογής του Macri για δεύτερη θητεία στις εκλογές του Οκτωβρίου. Αναλυτές υποστηρίζουν πως ενδεχόμενη νίκη του Φερνάντεζ στις επικείμενες εκλογές θα έθετε υπό δοκιμασία τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του Μάκρι, για να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
Μάλιστα, υπάρχουν φόβοι πως ο Φερνάντεζ θα επιδιώξει να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος της χώρας, καθώς και τις συμφωνίες που έχουν γίνει με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αργεντινή βρίσκεται σε φάση ύφεσης με πληθωρισμό άνω του 55% μετά από περισσότερα από τρία έτη πολιτικών του Μάκρι.Η χώρα έχει μια μακρά ιστορία χρεοκοπιών και μόλις το 2016 υπό τον πρόεδρο Μάκρι άρχισε να αφήνει πίσω της τις μνήμες από την τελευταία χρεοκοπία. Η Αργεντινή βίωσε μια 15ετή κρίση στον απόηχο της χρεοκοπίας του 2001.
Την Παρασκευή οι οίκοι αξιολόγησης Fitch και Standard & Poor’s υποβάθμισαν την Αργεντινή επικαλούμενοι την κατ’ αυτούς μεγαλύτερη πιθανότητα κήρυξης στάσης πληρωμών έπειτα από το αποτέλεσμα τωνπρόσφατων προκριματικών εκλογών.
Ιταλία
Η πολιτική αβεβαιότητα στην Ιταλία σε συνδυασμό με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, έχουν προκαλέσει προβληματισμό για τις προοπτικές της τρίτης μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Και μπορεί Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης του Λέγκας, ο οποίος ηγείται των δημοσκοπήσεων, να έχει χαμηλώσει τους τόνους σχετικά με την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ, ωστόσο η επιχειρηματική εμπιστοσύνη παραμένει στο ναδίρ. Παράλληλα οι ιταλικές τράπεζες εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις, με κυριότερη αυτή των κόκκινων δανείων, ενώ και οι επιχειρήσεις της χάνουν από τις αντίστοιχες κινεζικές, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη οικονομική παρακμή.
Σιγκαπούρη
Η οικονομία της Σιγκαπούρης εισήλθε σε ύφεση το τρίτο τρίμηνο του 2019, δεχόμενη τις επιπτώσεις από το συνεχιζόμενο εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ-Κίνας. Το κράτος 5,5 εκατομμυρίων ανθρώπων είναι ένα οικονομικό κέντρο που φιλοξενεί εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένες αποταμιεύσεις και ο ρόλος του θεωρείται κομβικός στην περιοχή. Η μείωση στις πωλήσεις των μεταποιημένων προϊόντων προς την Κίνα έπεφεραν σημαντικό πλήγμα στην οικονομία της Σιγκαπούρης, ενώ οι χαμηλότερες ροές κινέζων τουριστών επηρέασε επίσης το χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Σημειώνεται πως στο β’ τρίμηνο το ΑΕΠ της Σιγκαπούρης παρουσίασε ρυθμό ανάπτυξης 0,1% το δεύτερο τρίμηνο του έτους, ποσοστό πολύ μικρότερο από την αναθεώρηση αύξησης του ΑΕΠ κατά 1,1% στο πρώτο τρίμηνο.
Ο κίνδυνος από την τεχνολογία
Ο τομέας της υψηλής τεχνολογίας θα είναι αυτός που θα οδηγήσει στην επόμενη ύφεση, όπως ακριβώς ο τομέας των επισφαλών στεγαστικών δανείων οδήγησε στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση τη διετία 2008-2009 και η «φούσκα» του Ιντερνετ στην κατάρρευση της αγοράς το 2000. Στην εκτίμηση αυτή καταλήγουν οικονομολόγοι του Bloomberg, που ωστόσο υπογραμμίζουν ότι θα ήταν πρόωρο να μιλήσει κανείς για επικείμενη ύφεση, όπως και ότι «η τεχνολογία είναι το ισχυρό σκέλος της οικονομίας». Εκτιμούν, πάντως, πως η Amazon είναι ανάμεσα στις εταιρείες που θα πληγούν περισσότερο στην επόμενη ύφεση. Οι πλέον ευάλωτες φαίνεται πως είναι:
Η Amazon επειδή βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις καταναλωτικές δαπάνες, αλλά και επειδή αυξάνει το προσωπικό της. Εχει ανακοινώσει 600.000 προσλήψεις και εκατοντάδες καινούργια και μεγάλα καταστήματα για την αποθήκευση και τη μεταφορά προϊόντων. Επιπλέον, ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος τομέας της Amazon, η ψηφιακή διαφήμιση, είναι επιρρεπής στις μεταβολές του οικονομικού κύκλου.
Η βιομηχανία ειδών πολυτελείας Swatch διατρέχει πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο σε περίπτωση ύφεσης σε σύγκριση με τις βιομηχανίες ειδών μαζικής παραγωγής. Σε περίπτωση ύφεσης στο εγγύς μέλλον, το πρόβλημα θα συνδυαστεί με τον σινο-αμερικανικό εμπορικό πόλεμο και τις ταραχές στο Χονγκ Κονγκ. Η έκθεση της Swatch στο Χονγκ Κονγκ είναι μεγαλύτερη από οποιασδήποτε άλλης βιομηχανίας ειδών πολυτελείας. Η Κίνα, μαζί με το Χονγκ Κονγκ, αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1/3 των πωλήσεών της, σύμφωνα με αναλυτές της Kepler Cheuvreux. Σημειωτέον ότι οι εξαγωγές ρολογιών της Swatch σημείωσαν πτώση 22% κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η Daimler, επειδή αντιμετωπίζει κινδύνους όχι μόνον από μια επιβράδυνση στην εγχώρια αγορά της Γερμανίας, αλλά και από ανάλογη επιβράδυνση στις ΗΠΑ, όπου έχει μεγάλη έκθεση.
Παράγει δύο μοντέλα των λεγόμενων οχημάτων ελεύθερου χρόνου (SUV) στην Αλαμπάμα. Παράλληλα, το 1/4 των εσόδων της προέρχεται από την αμερικανική αγορά, ποσοστό πολύ σημαντικότερο από το αντίστοιχο στη Γερμανία ή στην Κίνα, όπου έχει δημιουργήσει κοινοπραξία με την BAIC. Η Caesars, η μεγαλύτερη επιχείρηση καζίνο στις ΗΠΑ, επειδή ετοιμάζεται να επωμισθεί μεγάλο όγκο χρέους για να χρηματοδοτήσει τη συγχώνευσή της με την Eldorado Resorts, που θα χρειαστεί 8,2 δισ. δολάρια. Δυσκολεύτηκε, όμως, πολύ να διαφύγει από την υπερχρέωσή της την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση της σημαντικότερης μονάδας της για να εξυγιάνει τους ισολογισμούς της.
Πηγή: CNN/protagon.gr/kathimerini.gr