Άνθρωπος στη Σελήνη: Γιατί δεν μπορεί να είναι θεωρία συνωμοσίας

Αφθονούν στο Διαδίκτυο οι θεωρίες συνωμοσίας και κάποιοι από τους συνωμοσιολόγους άδραξαν την ευκαιρία να μεταδώσουν τις δικές τους θεωρίες για ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως είναι τα χημικά χνάρια των αεροσκαφών, οι ιπτάμενοι δίσκοι και το έιτζ του Μάτζικ Τζόνσον. Ωστόσο, αυτό που διεγείρει όσο τίποτα άλλο τη φαντασία των συνωμοσιολόγων είναι η προσσελήνωση κατά τη διάρκεια της αποστολής «Απόλλων 11», στις 20 Ιουλίου του 1969.

Συνήθως, οι συνωμοσιολόγοι χρησιμοποιούν ως όπλα τους την ειρωνεία και την απάθεια, προκειμένου να σερβίρουν εκ νέου παλιές παράδοξες θεωρίες  σε νέα κοινά. Ο Μπιλ Κέισινγκ, πρώην εργαζόμενος σε μία εταιρεία που κατασκεύαζε πυραύλους για τη NASA, υποστήριξε το κίνημα των αμφισβητιών της προσσελήνωσης, το 1976, όταν κυκλοφόρησε το «Ποτέ δεν πήγαμε στο Φεγγάρι. Η αμερικανική απάτη των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων», ένα δοκίμιο 200 σελίδων, που επικαλείται τον Λίνκολν και τον Σαίξπηρ και περιλαμβάνει μυστηριακούς στοχασμούς σχετικά με την προώθηση των πυραύλων αλλά και σκοτεινές φωτοτυπίες ως «αποδείξεις».

Η θεωρία της ανυπαρξίας ανθρώπινης παρουσίας στο φεγγάρι αναζωπυρώθηκε το 2001, όταν ο Μπαρτ Σιμπρέλ δημιούργησε ντοκιμαντέρ 47 λεπτών που τιτλοφορείτο «Κάτι αστείο συνέβη στον δρόμο μας προς τη Σελήνη», στο οποίο αναμείγνυε τηλεοπτικές καταγραφές από την προσσελήνωση με τρομακτικές εικόνες από τη Σοβιετική Ενωση και το Βιετνάμ. Οι Κέισινγκ και Σιμπρέλ ήταν σαφώς παράφρονες. Η κυκλοφορία ενός βιβλίου, με υπέρογκα προσωπικά έξοδα, απαιτεί την απόλυτη πίστη στις απόψεις που περιλαμβάνει. Το ίδιο και η παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ. Οταν ο Σιμπρέλ αποδέχθηκε τη θεωρία του για την ανύπαρκτη προσσελήνωση, όπως δήλωσε στους New York Τimes, έκλαψε. Σήμερα, η διάδοση των θεωριών συνωμοσίας είναι σημαντικά ευκολότερη. Αρκεί o επίδοξος αμφισβητίας να τοποθετήσει ένα emoji που γελάει μέχρι δακρύων, πάνω σε μία εικόνα του οχήματος προσσελήνωσης και να το αναρτήσει στο Instagram. Επίσης, σήμερα οι πιο δημοφιλείς συνωμοσιολόγοι, κάθε άλλο παρά τρελοί είναι. Σίγουρα δεν πρόκειται να τους βρεις να δακρύζουν για τη Σελήνη. H συναισθηματική αμφιθυμία είναι κυρίαρχη στον σημερινό ιντερνετικό πολιτισμό.

Η «Εναλλακτική Δεξιά»

Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό των διαδικτυακών τρολ, που θολώνουν τη λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ειλικρίνεια και στην επιθυμία να προκαλέσεις χάος στο Διαδίκτυο. Είναι η στάση της alt-right (της «Εναλλακτικής Δεξιάς», ενός ακροδεξιού κινήματος λευκών εθνικιστών) που ανακυκλώνει παλιές ιδέες για τον λευκό εθνικισμό στη γλώσσα των διαδικτυακών μιμιδίων, καλύπτοντας τις εδραιωμένες απόψεις με ένα λούστρο ειρωνείας.

Το YouTube δεσμεύθηκε να πατάξει όλες τις θεωρίες συνωμοσίας στο δίκτυό του, πολεμώντας τις με την προβολή αδιαμφισβήτητων γεγονότων. Ενδεικτικά, το ντοκιμαντέρ του Σιμπρέλ, που τώρα μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στον ιστότοπο, ακολουθείται από άρθρο της Encyclopaedia Brittanica σχετικά με την προσσελήνωση.

(Το ίδιο δοκίμασε και η NASA το 1997).

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ιστότοποι, όπως το Facebook, το YouTube και το Reddit, ενίσχυσαν την αποδοχή των θεωριών συνωμοσίας. Είναι βέβαιο ότι ένα τμήμα του πληθυσμού ανέκαθεν γοητευόταν από παράξενα παραμύθια για κυβερνητικές συνωμοσίες. Ωστόσο, το Διαδίκτυο κατάφερε κάτι ακόμα πιο κυνικό. Κατέστησε άσχετη την άρρηκτη πεποίθηση. Οπως οι σαπουνόπερες αντικαταστάθηκαν από τα ριάλιτι, έτσι και στο YouTube, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα ανήκει στο παρελθόν. Πλέον, η διατύπωση θεωριών συνωμοσίας δεν αποτελεί στίγμα. Αντιθέτως, ως φαίνεται, αυτές συμβάλλουν στη διασκέδασή μας.Έντυπη

Must read

Related Articles